Kies een taal
We lijken gedoemd te zijn altijd de laatste oorlog te moeten voeren, en begaan diezelfde zonde nu weer in Libië.
Muammar Khadaffi verdwijnt terwijl hij altijd beloofd heeft tot zijn dood door te vechten. Is dat niet precies wat Saddam Hoessein deed? En natuurlijk, toen Saddam verdween en de Amerikaanse troepen hun allereerste manschappen verloren na de Irakese opstand in 2003, werd ons door de Amerikaanse proconsul Paul Bremer, de generaals, diplomaten en wegkwijnende 'televisie-experts' verteld dat de schutters van het verzet taaie volhouders waren die van geen ophouden wisten en zich niet leken te realiseren dat de oorlog voorbij was.
En als Khadaffi en zijn intellectuele zoon onvindbaar blijven, en het geweld niet ophoudt, hoe snel zullen we dan niet weer tegenover dat soort volhouders staan die eenvoudigweg niet begrijpen dat die gasten uit Benghazi nu de leiding hebben en de oorlog voorbij is? Inderdaad, binnen een kwartier. Letterlijk, want binnen vijftien minuten nadat ik deze zin schreef (gisteren om 2 uur 's middags) gebruikte een journalist van Sky News het woord "die-hards" alweer als beschrijving voor de mannen van Khadaffi. Dat bedoel ik nou.
Het behoeft geen betoog dat wat het Westen betreft iedereen de allerbeste bedoelingen heeft. Niemand ontbindt het Libische leger en niemand staat een toekomstige rol voor Khadaffi-aanhangers in hun land in de weg. Niemand zal dezelfde fouten maken als in Irak. En er zal geen sprake zijn van militair vertoon. Geen ommuurde, verzegelde Groene Zone waarin Westerse zombies het toekomstige Libië proberen te besturen. 'De Libiërs doen hun eigen ding' is het vrolijke mantra van iedere ambtenaar bij het State Department/Buitenlandse Zaken/Quai d'Orsay. Wij bemoeien er ons niet mee!
Allemaal 'adviseurs' in plaats van deelnemers aan deze oorlog
Maar natuurlijk vormt de massale aanwezigheid van Westerse diplomaten, vertegenwoordigers van oliebaronnen, goedbetaalde Westerse huurlingen en duistere Britse en Franse geheimagenten - die allemaal beweren 'adviseurs' te zijn in plaats van deelnemers aan deze oorlog - de Groene Zone van Benghzi. Er staan misschien (nog) geen muren omheen maar ze regeren Libië via de vele Libische helden en schavuiten die zichzelf tot lokale politieke leiders gebombardeerd hebben.
We kunnen de moord op hun eigen commandant dan wel door de vingers zien (de naam van Abdul Fatah Younis wordt om de een of andere reden nooit meer genoemd, hoewel hij pas een maand geleden in Benghazi werd geliquideerd) maar ze kunnen alleen hangend aan onze Westerse navelstreng overleven.
Natuurlijk is deze oorlog niet hetzelfde als onze doortrapte invasie in Irak. Saddams arrestatie veroorzaakte alleen maar ontelbaar veel meer aanvallen op Westerse troepen omdat iedereen die niet mee had gedaan aan de opstand uit angst dat de Amerikanen Saddam terug in het Irakese zadel zouden helpen, nu niet langer meer door die vrees gehinderd werden. Maar Khadaffi's arrestatie samen met die van Saif zou het einde van het pro-Khadaffi verzet ongetwijfeld versnellen.
Waar het Westen (op dit moment, maar dat zou zomaar kunnen omslaan) werkelijk bang voor is, zou de mogelijkheid zijn dat de auteur van het Groene Boekje veilig en wel is teruggekeerd naar zijn favoriete hangplek in Sirte, waar de loyaliteit van zijn stam wel eens sterker zou kunnen zijn dan de angst voor de door de NAVO gesteunde Libische strijdkrachten.
De vlekken van woestijnnederzettingen leken er op een luipaardvel
Sirte, waar Khadaffi aan het prille begin van zijn dictatorschap de olievelden in de regio omtoverde tot voor het oprapen liggend dividend voor de buitenlandse beleggers die het land na zijn revolutie van 1969 binnenkwamen, is geen Tikrit. Het is de plaats waar hij de eerste grote conferentie van de Afrikaanse Unie organiseerde, op slechts 25 kilometer afstand van zijn geboorteplaats, een stad en regio die stevig profiteerden van zijn 41-jarige heerschappij.
De Griekse geograaf Strabo beschreef hoe de vlekken van woestijnnederzettingen ten zuiden van Sirte, Libië op een luipaardvel deden lijken. Deze metafoor moet Khadaffi zijn bevallen. Bijna tweeduizend jaar later vormde Sirte min of meer het scharnier tussen de twee Italiaanse koloniën Tripolitania en Cyrenaica.
En in Sirte werden tijdens de zes maanden durende oorlog van dit jaar de ‘rebellen’ verslagen door de ‘loyalisten’. Ongetwijfeld zullen we deze absurde labels binnenkort moeten omruilen, als degenen die de pro-Westerse overgangsregering de ‘loyalisten’ genoemd moeten worden en pro-Khadaffi aanhangers de ‘terroristen’ zullen zijn die onze nieuwe, het Westen gunstig gezinde, Libische regering zouden kunnen aanvallen.
Ongeacht welke kant het ook opgaat zal Sirte, waar de inwoners nu waarschijnlijk aan het onderhandelen zijn met Khadaffi's vijanden, binnenkort een van de meest interessante steden in Libië zijn.
Maar wat denkt Khadaffi op dit moment? Wij denken dat hij wanhopig is. Maar zou dat echt zo zijn? In het verleden hebben we hem heel wat eigenschappen toegedicht: heetgebakerd, gestoord, krankzinnig, fascinerend, onvermoeibaar, onverzettelijk, bizar, een staatsman (in de beschrijving van Jack Straw), cryptisch, exotisch, gek, eigenaardig en - meer recentelijk - tiranniek, moordlustig en wild.
Maar in zijn vertekende, boosaardige beeld van de Libische wereld zou Khadaffi er beter aan doen te overleven om zijn burgerlijke-tribale conflict voort te zetten zodat de nieuwe Libische vrienden van het Westen wegzinken in het moeras van een guerrillaoorlog en de geloofwaardigheid van de nieuwe ‘overgangsmacht’ langzaam wordt ondermijnd. Maar de onvoorspelbare aard van de Libische oorlog betekent dat woorden vaak geen lang leven beschoren is.
Misschien houdt Khadaffi zich verborgen in een tunnel onder het Rixos Hotel, of rust hij wat uit in een van Robert Mugabe's villa's. Ik betwijfel het zolang niemand probeert de oorlog te stoppen die er voor deze begonnen werd.
