Kies een taal
In de nacht van zondag op maandag hebben de Europese ministers van Financiën groen licht gegeven voor een hulpplan waarmee de financiën van de Europese Unie op orde moeten komen en blijven. In totaal gaat het om een bedrag van 750 miljard euro. Dit pakket omvat zowel rechtstreekse financiële steun als leningsgaranties. Zelfs de Europese Centrale Bank (de ECB) gaat openbare schulden kopen, wat nog nooit is voorgekomen. Het is opmerkelijk dat Europa in 2010 voor vrijwel dezelfde oplossing kiest als de Amerikanen in het najaar van 2008 [een plan van 700 miljard dollar om ‘giftige’ leningen van banken terug te kopen].
Het is in ieder geval duidelijk dat de basis voor een verdergaande economische integratie nu zeker is gelegd. Voortaan kunnen Brussel en Frankfurt [waar de ECB zetelt] zich meer dan ooit mengen in economische aangelegenheden en de begrotingen van de lidstaten. De maatregel die op 9 mei is aangenomen, is een ad-hocbeslissing: nu is de volgende fase aangebroken en moet voor deze nieuwe situatie een nieuw politiek kader worden geschapen.
Toestemming voor verlagen pensioenen
Zo moeten de begrotingen van de lidstaten en belastingverhogingen en -verlagingen voortaan door Brussel worden goedgekeurd. Als een lidstaat voornemens is de pensioenen of de salarissen van onderwijzend personeel te verhogen, moet daarvoor toestemming worden gevraagd aan de Europese Commissie. Ook zal er meer worden samengewerkt bij het doorvoeren van hervormingen.
Als een lidstaat zich niet aan de regels houdt, worden de Europese subsidies stopgezet. Angela Merkel had voorgesteld om lidstaten die met betrekking tot het begrotingstekort niet voldoen aan de criteria van de euro het stemrecht in Europese aangelegenheden te ontnemen. Op dit moment voldoen alleen Estland, Luxemburg en Finland aan dit criterium. Het zou een amusant perspectief zijn: drie kleine landen aan het roer in Europa!
De nieuwe regels bevinden zich nog in een speculatief stadium. We weten nog niet precies wat de politieke realiteit zal zijn. Niettemin moeten er snel politieke mechanismen worden ingevoerd waarmee de Europese instellingen zicht krijgen op de situatie in de lidstaten. Het is een conditio sine qua non voor het voortbestaan van de monetaire Unie.
Problemen uitgesteld
Uit de discussie over het hulpplan tekenen zich al bepaalde hoofdlijnen af. Ten eerste zijn de problemen niet opgelost, maar uitgesteld. Schulden zijn vervangen door andere schulden. De liquiditeitscrisis is een halt toegeroepen, maar de crisis van betalingscapaciteit houdt nog aan.
Ten tweede hebben de Europese lidstaten eenvoudigweg niet het geld om de beloften [aan hun kiezers] op het gebied van salarissen, pensioenen, subsidies en beurzen waar te maken. Natuurlijk is de situatie zorgwekkend, vooral in de landen rond de Middellandse Zee, maar de overige lidstaten, inclusief Estland en Finland, staat uiteindelijk een soortgelijk lot te wachten.
De groei van de Europese economie is vrijwel op het nulpunt beland, met name ten opzichte van Noord-Amerika en Azië. Door de snelle groei die Azië doormaakt, is het in staat zijn schulden af te lossen, in tegenstelling tot Europa. De welvaartsstaat in zijn huidige vorm loopt op zijn laatste benen.
