Wybierz język
Powszechnie uważa się, że kryzys strefy euro doprowadził do niższego zaufania do Unii Europejskiej – i w ogóle instytucji europejskich – we wszystkich państwach członkowskich. Kilka ostatnio opublikowanych raportów dowodzi, że to w szczególności niemiecka opinia publiczna odwróciła się plecami do Europy.
Na przykład autorzy krótkiej notatki Open Europe, która ostatnio się ukazała, twierdzą, że obywatele Republiki Federalnej ufają mniej Parlamentowi Europejskiemu niż narodowemu parlamentowi i mówią o trendzie malejącego zaufania do instytucji UE od początku kryzysu. W podobnym tonie komentarz Europejskiej Rady Stosunków Międzynarodowych utrzymuje, że „zaufanie do UE gwałtownie się obniżyło […]. Zarówno dłużnicy z Południa, jak i wierzyciele z Północy, czują się jak ofiary”. A opublikowany w maju raport Pew Research Center, zatytułowany „Nowy chory człowiek Europy: Unia Europejska” dochodzi do wniosku, że „idea integracji ma teraz bardzo niskie notowania”.
Ten dyskurs po prostu nie pokrywa się z prawdą. W rzeczywistości zaufanie Niemców do euro rośnie od początku kryzysu, a zaufanie do instytucji UE wróciło do poziomu sprzed kryzysu, mimo że przez kilka lat było niższe.
Powrót do marki?
Najlepszym wskaźnikiem świadczącym o stosunku Niemców do euro jest ankieta przeprowadzana regularnie od 2002 r., respondenci muszą odpowiedzieć na pytanie: „Czy chciałbyś, aby przywrócono markę niemiecką?”.
Poniższy wykres pokazuje, że w ostatnich latach osób, które chciałyby znowu płacić marką, stale ubywa i stanowią one obecnie 35% społeczeństwa. Odsetek respondentów, którzy chcieliby zachować euro, stale rośnie od początku kryzysu i wynosi ono teraz ok. 50%. W rzeczy samej trend rosnącej akceptacji dla euro pojawił się w 2008 r., gdy się rozpoczął globalny kryzys finansowy i się utrzymał wraz z początkiem kryzysu zadłużeniowego w strefie euro w 2010 r.
Wydaje się, że kryzysowe warunki zmusiły Niemców do głębszej refleksji nad znaczeniem wspólnej waluty. W ostatnich latach niemiecka opinia publiczna była dokładnie informowana o potencjalnych kosztach podatkowych planu ratunkowego dla Grecji i innych krajów. Ale, mimo dużych potencjalnych kosztów, Niemcy coraz częściej dochodzą do wniosku, że wolą zachować euro.
Nawet raport Pew pokazuje, że większość Niemców (52%) uważa, że „ich rząd powinien wesprzeć finansowo państwa członkowskie, które mają problemy finansowe”. Poza tym Niemcy nie są odosobnione. Obniżenie przeciętnego zaufania do instytucji europejskich jest bardzo nieduże w skali całego kontynentu i wynika ono w niemałej mierze z wyraźnego spadku zaufania w czterech krajach na peryferiach strefy euro: Hiszpanii, Grecji, Portugalii i Irlandii. Warto jednak zauważyć, że wizerunek instytucji państwowych bardziej ucierpiał na kryzysie niż ten unijnych instytucji.
Nie ma odwrotu
Tak więc to, co jest powszechnie postrzegane jako rozległy kryzys zaufania w UE jest tak naprawdę kryzysem zaufania względem wszystkich oficjalnych instytucji na jej peryferiach. [[W Niemczech zaufanie do jednego z filarów UE, a mianowicie euro, stale rośnie]].
Ten istotny trend pozwala też wytłumaczyć wynik ostatnich niemieckich wyborów parlamentarnych. Kampania kanclerz Angela Merkel opierała się na jej sukcesie polegającym na „uratowaniu strefy euro” i ostatecznie zdeklasowała rywali. Jedynej otwarcie antyeuropejskiej partii nie udało się przekroczyć pięcioprocentowego progu wyborczego i nie dostała się do Bundestagu.
Wiele się spekuluje na temat składu następnego rządu Angeli Merkel i tego, jaki to będzie miało wpływ na pozycję Niemiec w Europie. Ale zawiłości dotyczące potencjału koalicyjnego poszczególnych partii w Niemczech mają dla Europy drugorzędne znaczenie w porównaniu z szerokim poparciem dla euro.
Niemcy nie odwrócą się plecami do wspólnej waluty – a tym bardziej do całej integracji europejskiej.
