Kies een taal
Als iemand nog niet zo lang geleden had beweerd dat François Hollande voor miljoenen Europeanen de hoop zou belichamen van het begin van een opstand tegen de verstikkende status-quo, dan zou hij voor gek verklaard zijn.
Met zijn uitstraling van een ambtenaar of eerlijke zakenman, zijn pragmatische en op consensus berustende persoonlijkheid en zijn centrumlinkse, politieke gedachtegoed heeft François Hollande niets weg van een genie met de uitstraling van Cyrano de Bergerac, een historische figuur als De Gaulle of een politicus als Mitterrand.
Hollande neemt de rol van Asterix op zich
En toch wordt de socialistische presidentskandidaat in heel Europa – een teken dat wij in een trieste en middelmatige tijd leven – momenteel beschouwd als de enige persoon die in staat is om de rol op zich te nemen van Asterix, de man die vanuit zijn onverwoestbare Gallische dorpje onafgebroken ten strijde trekt tegen het Germaanse rijk van bezuinigingen en restricties. Voor hem zou het belangrijkste economische doel van Europa stimulering van de groei en de werkgelegenheid moeten zijn.
In de recente geschiedenis had geen enkele Franse presidentsverkiezing zo’n grote impact op het continent als deze verkiezingen. Berlijn, Frankfurt, Brussel, Parijs, Londen, Rome, Madrid en alle andere Europese hoofdsteden, evenals de beruchte markten en een aanzienlijk aantal burgers, zijn zich ervan bewust wat er bij deze verkiezingen op het spel staat.
Ofwel het duo Merkozy blijft de scepter zwaaien met zijn dogma van begrotingsevenwicht tegen elke prijs; ofwel we zullen binnenkort getuige zijn van de eerste echte poging om economische groei en ontwikkeling, wat werkgelegenheid creëert, op de Europese economische agenda te zetten. Dat is een cruciaal punt, niet alleen voor de landen die onder curatele of toezicht zijn geplaatst – Griekenland, Portugal, Spanje, Italië en Frankrijk zelf – maar ook voor Duitsland.
De nasleep van een ernstige diagnosefout
Zoals Thomas Paine, peetvader van de Amerikaanse onafhankelijkheid, al zei, het gezonde verstand moet soms revolutionaire worden. Dat is wat er momenteel gebeurt met de gematigde François Hollande. Geen van zijn programmapunten is ingegeven door linkse ideologieën, Frans chauvinisme, anti-Europese gevoelens of de ambitie om de spil Parijs-Berlijn te doorbreken. Zelfs verre daarvan. Wat hij wil, is te proberen een einde te maken aan wat Paul Krugman “de economische zelfmoord van Europa” noemt, zoals het IMF onlangs uit de doeken deed.
François Hollande maakt deel uit van de personen die ervan overtuigd zijn dat er een ernstige diagnosefout is gemaakt en dat de behandeling daar dientengevolge de nasleep van ondervindt. De Europese patiënt lijdt aan een ernstige tumor (groei en werkgelegenheid), maar het medische team onder aanvoering van Angela Merkel richt zich alleen op het behandelen van een van de andere kwalen, namelijk overgewicht (begrotingstekort en schulden).
En het drastische vermageringsdieet dat de patiënt werd opgelegd, heeft het echte probleem – waar niemand ooit zijn vingers aan heeft durven branden – uiteraard alleen maar verergerd. Bovenop de ziekte kwamen nog financiële belangen (de beruchte markten), het neoliberale, ideologische fundamentalisme (staatsbemoeienis zoveel mogelijk inperken) en de Duitse obsessies op boekhoudkundig gebied (een verwaarloosbare inflatie en geen enkel begrotingstekort).
Een gedachtegoed dat revolutionair lijkt
François Hollande heeft het dogma doorbroken. Zijn gedachtegoed zou lang geleden als voorzichtig zijn beschouwd, maar nu lijkt het revolutionair te zijn. Binnen de Europese Unie zal hij een lans breken voor twee ideeën waarvan de Duitse bondskanselier grijze haren krijgt: de belasting op financiële transacties en de invoering van euro-obligaties.
Zoals Miguel Mora in El País schrijft, is François Hollande degene die “voor vele Europeanen in staat lijkt te zijn om de koers van de geschiedenis te wijzigen”. Zijn rebellie tegen het Duitsland van Angela Merkel zou hem op meer of minder expliciete wijze bondgenoten kunnen opleveren. Dat zou Spanje zeer goed te pas komen, om nog maar niet te spreken van Griekenland en Portugal.
Zijn verzet zou zelfs aanhangers in Duitsland kunnen hebben, waar de sociaaldemocratische partij verzoekt om de Europese koers op het gebied van groei en werkgelegenheid te wijzigen. Nog afgezien van het feit dat deze partij bij de Duitse verkiezingen in 2013 als overwinnaar uit de bus zou kunnen komen, of voldoende stemmen zou kunnen behalen om Angela Merkel te dwingen om een coalitieregering te vormen.
Maar misschien zal zich wel het tegenovergestelde scenario voordoen. Op dit moment ligt alles in handen van de Franse kiezers. Als zij François Hollande, de minst charismatische man die je maar kunt bedenken, tot president zullen verkiezen, dan zou hun besluit paradoxaal genoeg een aanzienlijke impact op heel Europa kunnen hebben. En dan zouden zij wederom geschiedenis kunnen schrijven.
Tegenargument
Hetzelfde oude Franse medicijn
“In tegenstelling tot de andere mediterrane landen blijft Frankrijk vasthouden aan het idee dat de huidige Europese crisis is veroorzaakt door de mondialisering, de vrije markt en het Angelsaksische kapitalisme”, schrijft Rzeczpospolita. Ondanks alle verschillen tussen de Franse presidentskandidaten delen ze allemaal het geloof dat
het verhogen van de belastingen, de verkoop van meer staatsobligaties en de strijd tegen de Poolse loodgieter (of de Roemeense bedelaar of de Tunesische werkloze) de beste manier is om de crisis te bezweren.
Volgens het Poolse conservatieve dagblad zou dit wel eens problemen kunnen opleveren, vooral als de overwinning straks naar François Hollande gaat. Die heeft een compleet andere visie op Europa dan Angela Merkel en is van plan de economie te stimuleren met belastingverhogingen en nog meer publieke bestedingen. Zijn overwinning, aldus Rzeczpospolita, kan met het oog op de komende verkiezingen in Griekenland en later in Nederland en in Duitsland, “de eetlust van Europees links opwekken” en “een radicale politieke verschuiving [naar links] in Europa” inluiden .
