Kies een taal
De toespraak op zich was heel nieuw, de inhoud een stuk minder. Op 7 september sprak José Manuel Barroso voor het Europees Parlement in Straatsburg zijn eerste Europese State of the Union uit, een afspraak die werd ingevoerd met het Verdrag van Lissabon. Volgens de Franse krant La Croix werd de voorzitter dan ook vol verwachting opgewacht door de Europarlementariërs.
“Na maanden van kritiek op zijn passiviteit ten aanzien van de mondiale crisis en de Griekse begrotingsproblematiek hebben de Europarlementariërs in Straatsburg zijn lijst met projecten voor komende herfst tamelijk goed ontvangen”, meent het Franse dagblad. Maar volgens de Volkskrant, die deze speech als een “zouteloze lijst nieuwe initiatieven`' kwalificeert, “mist Barroso zijn doel met een woordenlawine.”
De Belgische krant La Libre Belgique is van mening dat als er al een State of the Union wordt uitgesproken, we recht hebben op een toelichting op het economisch beleid. De krant wijst bovendien op “de terugkeer van een idee dat Jacques Delors destijds al had voorgesteld, maar dat toen door Duitsland werd tegengehouden, namelijk het beschikbaar stellen van Europese leningen om grote infrastructuurprojecten te financieren, in samenwerking met de Europese Investeringsbank.” Kortom, voor het Belgische dagblad is het een “vintage” José Manuel Barroso die de Europarlementariërs heeft toegesproken.
Barroso wil evenknie Amerikaanse president zijn
De Spaanse krant El País onderstreept dat de EU het meer dan twee eeuwen oude ritueel in de Verenigde Staten, waarbij de president een toespraak houdt over de stand van zaken in het hele land, heeft willen “imiteren”. Columnist Gideon Rachman van de Britse krant The Financial Times schrijft op zijn weblog dat Barroso “niet is afgeweken van zijn campagne om te worden beschouwd als de evenknie van de man van het Witte Huis.” De Poolse krant Polska merkt op dat er zeker een bepaalde gelijkenis is tussen Barack Obama en Barroso: “ze strijden beiden niet alleen om hun economie weer op te bouwen na de crisis, maar willen ook het vertrouwen herstellen” in hun leiderschap. Het verschil is dat “de verklaringen van de Amerikaanse president uitmonden in wetsvoorstellen, terwijl Barroso in zijn verklaringen over het algemeen niet meer doet dan een diagnose stellen van de situatie of aan wishful thinking”, aldus de Poolse krant Dziennik Gazeta Prawna.
De Volkskrant meldt dat er feitelijk “van de oorspronkelijke tekst na stevige druk van de andere eurocommissarissen (die ook allemaal een boodschap hebben) en hooggeplaatste ambtenaren niets over is.” De “Brusselse elite” droomt ervan om een unieke entiteit te worden, niet van 27 aparte projecten, aldus Polska. Maar de demonstraties in Frankrijk en de recente staking in de Londense metro tonen al aan dat het bij een droom blijft. Als gevolg daarvan, schrijft de Poolse krant Dziennik Gazeta Prawna, “is de werkelijke zin van deze redevoering dat de Europese bureaucratie op haar hoede is en dat het de lidstaten zijn die bij de integratie de richting aangeven.” Volgens de Portugese krant Público “heeft deze redevoering, waar reikhalzend naar werd uitgekeken, weinig indruk gemaakt op de Europarlementariërs. Zij hadden gehoopt op een duidelijke strategie om de EU te bevrijden van haar intergouvernementele drift.”
Geen rekening met de Europeanen gehouden
“Zijn we aan het zwemmen of aan het verzuipen?” vraagt de Poolse krant Gazeta Wyborcza zich af: “Het probleem van Europa dat het Verdrag van Lissabon niet heeft opgelost is het gebrek aan krachtig leiderschap.” In deze context kan de concurrentie tussen verschillende instellingen van de EU (de Commissie, de Europese Raad en het Europees Parlement) niets goeds opleveren. “Het wordt de hoogste tijd dat de Europese instellingen hun ambities opzij zetten en beginnen om samen eens iets voor de Europeanen te doen.”
Heeft de voorzitter van de Commissie eigenlijk wel rekening gehouden met de Europeanen? In deze State of the Union “werd er geen enkele keer gewag gemaakt van het feit dat het draagvlak voor de EU verdwenen is”, onthult Honor Mahony op zijn weblog bij EUobserver. “Even later, bij het beantwoorden van een vraag, heeft Barroso alleen willen toegeven dat er “problemen waren, ernstige problemen”, daarbij refererend aan een recente Europese enquête [naar de publieke opinie over de EU].”
En hoezo wil Brussel op Washington lijken, vraagt de Oostenrijkse krant Der Standard zich af. Terwijl de Amerikaanse president “zich richt tot het volk en de grote lijnen in zijn beleid uitlegt”, is het een “eeuwig raadsel” waarom Barroso zijn speech, die immers direct wordt uitgezonden op televisie, begint met een formulering waarin hij zich richt tot de voorzitter van het parlement en tot de Europarlementariërs, maar niet tot zijn “waarde medeburgers”. Het Oostenrijkse dagblad betreurt het dat de voorzitter van de Commissie zich presenteert als “ongrijpbare uitvoerder die boven alle partijen staat, die niets en niemand wil aanvallen, die de term “uitzetting van Roma” niet in de mond wil nemen, een man zonder visie, die praat als een machine waar een lawine aan woorden uit komt. Dat is het dilemma van Europa. Zo kan en mag je niet met de burgers van Europa spreken.”
Bezien vanuit Spanje
Barroso durft geen vragen over Roma te stellen
“Europa tegenover Frankrijk”, kopt El País in het hoofdartikel. De Spaanse krant meent dat José Manuel Barroso niet “met beide benen op de grond staat” als hij denkt dat hij met zijn “tranentrekkende oproep” om niet “de geesten uit het verleden wakker te maken” zich aan zijn verplichtingen heeft voldaan. El País vergelijkt de “slappe oproep” van Barroso met het optreden van zijn voorganger Romano Prodi die in 1999 wel wist hoe hij de Oostenrijker Jörg Haider moest aanpakken. “Een vergelijking die nog pijnlijker is geworden na het inwerkingtreden van het Verdrag van Lissabon.” Immers, als Barroso voor een hardere lijn zou hebben gekozen, zou hij ook nog eens gesteund worden door de wetten uit het handvest van de fundamentele rechten van de Europese Uniedat in het verdrag is opgenomen, aldus de krant.
El País bekritiseert “de algemene onverschilligheid van de instituties en leiders van de EU over een diepdroevige situatie.” Volgens de krant wordt met de actie van de Franse overheid richting de Roma “een half dozijn artikelen uit het handvest overtreden.” De krant zegt dat het feit dat de Roma zich vrij mogen bewegen door de EU “niet een privilege is dat kan worden toegewezen of afgepakt afhangende van de grillen van een leider, maar een algemeen recht is” en meent dat de voorzitter een “echt onderzoek moet instellen naar het Franse initiatief en zo nodig maatregelen moet nemen.”
