De grillen van de Brusselse goden

Ondanks het feit dat de Grieken het dieptepunt hebben bereikt en het IMF zelf toegeeft dat de trojka de crisis verkeerd heeft aangepakt, blijven de Europese instellingen verder spitten. Het is hoog tijd dat de Europese Commissie verantwoordelijk wordt gesteld voor deze verschrikkelijke tragedie.

Gepubliceerd op 25 juni 2013 om 14:49

Hadden ze op zijn minst nog maar hun oude goden. Misschien zouden de Grieken dan beter begrijpen wat ze nu meemaken, wat voor onrecht ze wordt aangedaan, waarom Europa zo passief en lichtzinnig reageert. Een Europa dat helpt door hen al jaren te vernederen, dat zegt hen niet te willen uitstoten, maar dat in feite al heeft gedaan.

Van de oude goden wist men tenminste dat ze wispelturig waren. Ze vielen onder de heerschappij van Ananke, de onveranderlijke Noodzaak, oftewel het lot. In Korinthe deelde Ananke een tempel met Bia, de godin van het Geweld. Voor de Grieken heeft Europa de trekken gekregen van deze Noodzaak.

Menselijke schandvlek

Misschien zouden de Grieken dan begrijpen hoe er op vrijdag 14 juni in Rome een vergadering kon plaatsvinden van de ministers van Economie en Werkgelegenheid van Italië, Spanje, Frankrijk en Duitsland om te discussiëren over werk, dat opeens cruciaal is geworden, zonder dat iemand van hen eraan dacht om ook een uitnodiging te sturen naar het meest verarmde land met 27 procent werkloosheid en meer dan 62 procent jeugdwerkloosheid. Dit zijn de hoogste percentages van Europa.

Sinds het begin van de bezuinigingskuur is Griekenland de menselijke schandvlek die Europa bezoedelt. Het heeft voor ons allemaal geboet, het diende tegelijkertijd als zondebok en als proefkonijn.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Tijdens een persconferentie op 6 juni gaf Simon O’Connor, woordvoerder van commissaris van Economische Zaken Olli Rehn, toe dat het voor de Europeanen een “leerproces” was. In andere landen zal het wellicht anders worden aangepakt, maar dat maakt de voldoening die hieruit klonk niet minder groot: “Het was niet niks om Griekenland in de euro te houden”; “We zijn het absoluut niet eens met wie beweert dat er niet voldoende voor de groei is gedaan”.

Zware aantijgingen

O’Connor en Rehn reageerden hiermee op een zojuist verschenen rapport van het Internationaal Monetair Fonds. Het is dat zelfde IMF dat samen met de Europese Centrale Bank en de Europese Commissie de beroemde trojka vormt die op de proppen kwam met het bezuinigingsbeleid voor landen die in financieel zwaar weer verkeren en hen van bovenaf in de gaten houdt.

Het rapport bevat zware aantijgingen, tegen strategieën en het optreden van de EU tijdens de crisis. Griekenland “had er beter uit kunnen komen”, als de Griekse staatsschuld vanaf het begin was geherstructureerd en zo de schuldenlast was verlicht. Als de besluitvorming met eenparigheid van stemmen niet zo tergend langzaam was verlopen. Als er op tijd een akkoord was bereikt over een gemeenschappelijk bankentoezicht. Als groei en een sociaal draagvlak geen verwaarloosbare gegevens waren geweest.

Alles draaide om het voorkomen van ‘besmetting’ en het veiligstellen van het geld van de schuldeisers. Daarom moest Griekenland boeten. Nu is het de paria van de EU en iedereen is er nog trots op ook, omdat het technisch gezien binnen de eurozone blijft, al is het in elk ander opzicht een outcast.

Geen burger kan wandaden IMF veroordelen

Weg met de trojka dan maar? Dat is onwaarschijnlijk, aangezien geen enkele burger de wandaden kan veroordelen en gezien de gewichtigheid waarmee het rapport van het IMF is onthaald. Het beste zou zijn om de trojka de laan uit te sturen na de Europese Raad van 27 en 28 juni, die juist wordt gewijd aan de werkloosheid die de drie schikgodinnen van de trojka zo onnadenkend hebben laten toenemen.

Het Europees Parlement durft niets te zeggen en de ECB klonk met de vage bewoordingen van Mario Draghi zelfs wat zelfgenoegzaam: “Het goede van het rapport van het IMF is dat de Europese Centrale Bank geen blaam treft”. Het IMF zelf reageert tegenstrijdig, iedere uitspraak bestaat uit oxymorons die tegelijkertijd scherp en stompzinnig zijn (wat ook de letterlijke betekenis van het woord ‘oxymoron’ is).

Er is sprake van mislukking, maar die wordt “noodzakelijk” genoemd. De Griekse recessie is “groter dan voorspeld”, maar “onontkoombaar”. Het onbevattelijke noodlot heerst nog steeds, maar wordt tegenwoordig gestuurd door de mens.

Weinig reden voor zelfgenoegzaamheid

In feite is er weinig reden voor zelfgenoegzaamheid. De EU heeft niet begrepen dat de crisis politiek van aard is, dat het ontbreekt aan een eensgezind Europa. Wat overblijft is een verdorven web van moralisme en berekend winstbejag. Wat overblijft is de nachtmerrie van de besmetting en het morele gevaar. Als de schuld meteen zou zijn kwijtgescholden, waar veel deskundigen voor pleitten, zou het wangedrag zijn beloond.

Verder vond Europa het van groter belang om de schuldeisers te beschermen, zo stelt het rapport van het IMF, dan om het besmettingsgevaar tegen te gaan: doordat de besluitvorming zo traag verliep “hadden de banken alle tijd om hun geld uit de randgebieden van de eurozone weg te halen”. Volgens gegevens van de Bank voor Internationale Betalingen haalden Duitse banken tussen 2010 en 2011 uit vijf noodlijdende landen (Griekenland, Ierland, Portugal, Italië en Spanje) 270 miljard euro weg.

Maar de echte menselijke schandvlek zit veel dieper. Het is de bijl die is gezet in de idee zelf van publieke goederen, die met onophoudelijk wantrouwen worden bekeken. Vooral in Griekenland zijn lonen gekelderd en banen verdwenen. En de democratie heeft eronder te lijden, te beginnen bij de informatievoorziening. Het dieptepunt werd bereikt in de nacht van elf juni, toen de regering plotseling de deuren sloot van de ERT, de publieke omroep, met de stilzwijgende medewerking van de trojka, die massaontslagen van ambtenaren eiste.

Soort oorlog veroorzaakt

Door te blijven speculeren over een eventueel vertrek van Griekenland uit de euro heeft de trojka het vertrouwen tussen de lidstaten van de EU weggenomen en een soort van oorlog veroorzaakt. Er zijn minder betrouwbare landen en minder sterke landen, waarvoor geen ruimte meer is. Kortom, zoals ‘De gruwelen van de oorlog’ van Goya.

Griekenland werd niet uitgenodigd voor de vergadering in Rome, maar Portugal evenmin. Het Portugese Constitutionele hof acht twee paragrafen van het reddingsplan van de trojka immers in strijd met de grondwet en sindsdien is ook Portugal een paria.

“We hopen dat Lissabon verder gaat met de afgesproken aanpak: het is van essentieel belang dat de Portugal deze aanpak eensgezind blijven steunen”, zo verklaarde de Commissie twee dagen na de uitspraak van het Hof en weigerde hiermee de onderhandelingen te heropenen. Nooit zou ze dergelijke uitspraken doen over beslissingen van het Duitse Hof, die wel als onherroepelijk worden beschouwd.

Einde aan armoede

Zulke schandvlekken kunnen niet worden uitgewist, tenzij de origine van Europa wordt herontdekt. Laten we het niet vergeten: men wilde een einde maken aan de conflicten tussen mogendheden die door twee oorlogen waren verzwakt, maar ook aan de armoede die volkeren in de armen van dictaturen had gedreven. Het was niet toevallig een eurofiel, William Beveridge, die halverwege de laatste oorlog de sociale zekerheid uitdacht.

De Europese instellingen zijn niet opgewassen tegen deze uiterst actuele taak. Daarom is het zo belangrijk dat de burger zijn stem laat horen, door middel van de Europese verkiezingen van mei 2014 en in een echte grondwet. De Commissie moet worden gekozen door het volk en verantwoording afleggen aan de Europese afgevaardigden.

Een Commissie zoals de huidige, die nu deel uitmaakt van de trojka, moet naar huis kunnen worden gestuurd omdat ze er een puinhoop van heeft gemaakt. Ze is geld, tijd en haar eer kwijtgeraakt. Ze heeft haat gezaaid tussen landen. Ze heeft een volk – het Griekse – ten gronde gericht. Ze laat zich bekritiseren door een schijnheilig IMF. Ze lijdt aan wat Einstein het grootste gebrek van de politicus en de wetenschapper noemde: “De waanzin om steeds hetzelfde te blijven doen, maar een andere uitkomst te verwachten.”

Visie van The Economist

Fout van de scheidsrechter

Volgens The Economist keert een groeiend aantal Europese landen zich tegen José Manuel Barroso. In een artikel vergelijkt het Britse weekblad de voorzitter van de Europese commissie met een scheidsrechter die overal de schuld van krijgt:

De Fransen zijn bijvoorbeeld furieus over het feit dat hij diegenen die subsidies voor de filmindustrie blijven verdedigen, heeft bestempeld als “reactionair”. Duitsers beschuldigen Barroso er op hun beurt van dat hij geen antwoord heeft op de groeiende jeugdwerkloosheid. En volgens de Britten is hij als belangenbehartiger voor Europese overheden inmiddels verworden tot slaaf van het Europees Parlement.
Deze ontwikkelingen worden deels veroorzaakt door het feit dat sommige Europese leiders in eigen land “nauwelijks voor vol worden aangezien”. Daarbij was de Europese Commissie altijd al een makkelijk mikpunt voor kritiek. Inmiddels hebben de bekende criticasters gezelschap gekregen van het Internationale Monetaire Fonds (IMF), dat misschien wel de “meest gemene tik” heeft uitgedeeld. Volgens The Economist wijst een rapport van het IMF over het Griekse schuldenvraagstuk uit dat de Europese Commissie onvoldoende kennis had om dit soort financiële perikelen het hoofd te kunnen. Bovendien was de Commissie door haar obsessie voor fiscale regelgeving blind voor de negatieve economische gevolgen van bezuinigingen.
Over het lot van de voorzitter van de Europese commissie merkt The Economist op dat
op basis van de negatieve stemming onder Europese leiders kan Barroso niet verwachten dat hij zomaar wordt gekozen voor een derde termijn, waar hij soms naar verwijst. Ongetwijfeld wordt er voor de tweede helft van de wedstrijd een nieuwe leidsman aangesteld.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp