Kies een taal
Elf dagen van overleg hebben vrijwel niets opgeleverd. Enkele uren voordat de conferentie van de Verenigde Naties over de klimaatsverandering afloopt, lijkt niemand nog te geloven dat de doelstelling die de deelnemers voor ogen hadden, gehaald kan worden. Een bindend akkoord over de terugdringing van de koolstofdioxide-uitstoot en de beperking van de opwarming van de aarde tot 2 graden bleken politiek gezien moeilijk.
Meerdere partijen kunnen verantwoordelijk gehouden worden voor deze situatie, te beginnen bij de Deense regering, die de top ontving. De Deense krant Politiken vat het internationale oordeel over het voorzitterschap van de conferentie samen met de titel: "De Denen bakken er niks van". De Berlingske Tide heeft meer specifiek de minister van Klimaat Connie Hedegaard in het vizier: "bekritiseerd vanwege haar gebrek aan geduld en beleefdheid". Maar dat de grote landen de Denen geen akkoord hebben gegund, stelt de krant, komt vooral omdat zij niet wilden dat de "eer van een klimaatakkoord de Deense regering zou toekomen".
Het Spaanse dagblad ABC loopt op de zaken vooruit door te schrijven dat de conferentie in Kopenhagen als "een grote mislukking" zal worden beschouwd. "Het internationale publiek kijkt verbouwereerd toe hoe onverenigbare standpunten worden ingezet bij een soort van koehandel", schrijft de conservatieve krant, en stelt het "institutionele milieubeleid" van een aantal leiders verantwoordelijk "waarvan de zwakste punten nu zichtbaar worden" aangezien "de grote economische belangen zwaarder wegen dan ideologie".
"China zet de wereld af", schrijft The Independent op beschuldigende toon. De krant betreurt het dat Peking weigert zijn verantwoordelijkheid als nieuw vervuilend land te nemen. Maar, zoals het Zwitserse dagblad Le Temps opmerkt, in de afgelopen jaren heeft er wel een "principiële verandering" plaatsgevonden. Vroeger werd de wereld gedomineerd door het driemanschap Verenigde Staten – Europa –Japan, dat zijn wil aan anderen, en dan met name aan de derde wereld, oplegde. Tegenwoordig hebben "Brazilië, China, Maleisië en nog veel meer andere landen scholen voor internationale betrekkingen geopend die geduchte diplomaten opleiden met een oprechte interesse in het verdedigen van de internationale belangen. Beter voorbereid en met meer bravoure voelen de onderhandelaars uit het zuiden zich eindelijk op hun gemak bij hun Europese en Amerikaanse collega's".
"In plaats van een nieuwe wereldorde, hebben we te maken met wereldchaos"
Zou de mislukking dan te wijten zijn aan een vorm van diplomatie die niet geschikt is voor dit tijdperk? In de Poolse krant Dziennik Gazeta Prawna legt de Britse filosoof John Gray uit dat "de wereld noch over de opwarming van de aarde, noch over andere onderwerpen met één stem spreekt. In plaats van een nieuwe wereldorde, hebben we te maken met wereldchaos." "Ieder land probeert zijn korte en lange termijndoelen te bereiken, en plaatst ze boven de werelddoelen", voegt Gray er nog aan toe. Volgens hem is het onzin te geloven dat we de wereld kunnen redden.
Libération probeert deze laatste uren van deze dramatische top positief te belichten. Voor de Franse krant laat de komst van Barack Obama naar Kopenhagen – die gebroken heeft met "het imperialistische egoïsme dat zijn voorganger zo schaamteloos tentoonspreidde" – "de droom van open en efficiënte internationale samenwerking" weer opleven. "Deze wereldtop schept een precedent", hoopt de linkse krant. "We moeten in één woord overstappen van de ene realpolitik naar een andere. Het simpelweg afwegen van internationale belangen, het intellectuele kader waarbinnen vroeger geopereerd werd, voldoet niet langer om de toekomst van de planeet zeker te stellen. We moeten werken aan een democratisch wereldwijd leiderschap. Alleen daarmee kan de mensheid in de toekomst verder".
Maar uiteindelijk, denkt Naomi Klein in The Guardian, "kunnen we in Kopenhagen beter geen akkoord bereiken dan een rampzalig akkoord". Voor de Canadese essayiste "werd Afrika opgeofferd" tijdens de besprekingen. "De positie van de G77, waaronder de Afrikaanse landen, was helder: een stijging van de wereldtemperatuur van 2 graden betekent een stijging van 3 tot 3,5 graden in Afrika." Klein citeert Matthew Stilwell van het Internationale Instituut voor Duurzame Ontwikkeling, één van de meest invloedrijke adviseurs tijdens de onderhandelingen, wanneer ze zegt dat "de onderhandelingen niet echt gericht zijn op het voorkomen van een klimaatsverandering maar een geregisseerd gevecht zijn om een buitengewoon kostbaar goed: de rechten op de hemel. Kooldioxide kan maar in beperkte mate worden uitgestoten. Als de rijke landen hun uitstoot niet verminderen, slokken ze het deel van het zuiden, dat al te klein is, ook nog op".
Nu Kopenhagen zo teleurstelt, zullen we de wereldverhoudingen moeten herzien. De economieën van China en de VS blijken "zodanig met elkaar verweven te zijn dat een nadeel voor de één automatisch een nadeel voor de ander oplevert". Der Spiegel Online oppert het idee dat deze "onderlinge economische afhankelijkheid ook zijn weerslag zou moeten hebben op de klimaatpolitiek". De twee economische grootmachten die tijdens de top loodrecht tegenover elkaar stonden, zouden eerder een strijd om de groene markt van de toekomst moeten beginnen, als bron van werkgelegenheid en investeringen.
Geert Noels, stichter van het adviesbureau Econopolis, legt in De Standaard uit dat "de groene economie vandaag al even sterk groeit als de Chinese economie. Een land dat zijn wagon aanhangt aan de duurzame economie, krijgt daardoor sterke groeiimpulsen. Denemarken en Duitsland hebben dat begrepen [...] Zij hebben niet gewacht op dwingende maatregelen van Kopenhagen of Brussel [...] Men heeft de groene uitdaging niet als een molensteen om de nek, maar als een redingsboei voor de economie".
