Foto van Scott Beale / laughingsquid.com

Drie redenen om nee te zeggen

Het resultaat van het nieuwe Ierse referendum over het verdrag van Lissabon blijft nog altijd onzeker. In de Sunday Business Post roept journalist Vincent Browne de Ieren op om op 2 oktober tijdens het referendum het verdrag te verwerpen. Daarbij gebruikt hij niet de tot nu toe gangbare bezwaren tegen het veelbesproken verdrag, maar spreekt hij zijn zorgen uit over het centraliseren van de macht, vooral op het gebied van buitenlandse politiek, als gevolg van een eventuele ratificatie.

Gepubliceerd op 16 september 2009 om 14:17
Foto van Scott Beale / laughingsquid.com

'Ierland heeft Europa nodig'; 'Ja tegen banen, ja tegen Europa' staat er te lezen op posters waarmee de Ierse regering het verdrag van Lissabon geratificeerd probeert te krijgen. We worden opnieuw voorgelogen. Volgens minster-president Brian Cowen gaan de overige lidstaten van de EU voort op de ingeslagen weg als Ierland het verdrag verwerpt. Vervolgens zou er binnen Europa een tweedeling ontstaan, waarbij Ierland in de tweede divisie zou belanden. 'Het is in het belang van Ierland om deel uit te blijven maken van Europa', aldus Cowen.

Browne Cowen en consorten klagen nog altijd over het vorige referendum, toen het kamp van tegenstemmers bewust verkeerde informatie zou hebben verstrekt over belangrijke onderwerpen als de defensiebijdrage, abortus en belastingen. De informatie mag inderdaad gebrekkig zijn geweest, maar dat gold ook voor de campagne van de voorstanders van het verdrag. Een Iers 'Nee' betekent namelijk niet automatisch dat Ierland behalve het verdrag van Lissabon ook de gehele Europese unie afwijst. De kreet 'Ja tegen banen, ja tegen Europa' heeft niets te doen met Lissabon. Met dit soort statements wil de Ierse regering het volk doen geloven dat het tegen banen en Europa stemt door tijdens het referendum tegen het verdrag van Lissabon stemmen.

De mythe van de tweede divisie van Europa

Wat de dreiging van een Europese tweede divisie betreft is het voor de EU onmogelijk om nu de regels zodanig te veranderen dat er een afsplitsing tussen de lidstaten ontstaat. Maar er kan helemaal geen sprake zijn van een pact van landen waar het proces van integratie verdergaat, terwijl een ander deel van de lidstaten achterblijft. Het verdrag, in feite een vereenvoudigde Europese grondwet, kan pas van kracht worden wanneer alle 27 lidstaten het hebben geratificeerd. Het belangrijkste punt van het verdrag van Lissabon was namelijk om de besluitvorming binnen de EU te stroomlijnen, omdat verondersteld werd dat de EU te groot werd om snel en effectief beleid te kunnen voeren.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Ook zorgen over het democratische karakter van de EU hebben mede geleid tot het verdrag. Nationale regeringen gingen een rol spelen op gebied van Europese wetgeving, terwijl bevoegdheden voor het Europese parlement werden uitgebreid. Na vijf jaar volgens de oude regels te hebben gewerkt, is echter duidelijk geworden dat de EU uitstekend functioneert. Eerder gedane veronderstellingen blijken daarmee achterhaald. Het vraagstuk rondom de Europese democratie blijft echter bestaan. De functie van het belangrijkste orgaan, de Europese ministerraad, blijft onduidelijk.

De voorgestelde wijzigingen zouden ook het einde betekenen van de wisselingen van het voorzitterschap van de EU, waardoor elke lidstaat gedurende zes maanden voorzitter is. Dat betekent dat de lidstaten telkens 13 1/2 jaar moet wachten om zes maanden voorzitter te mogen zijn. Behalve de logistieke problemen die dit oplevert, is al duidelijk dat niet alle landen even goed functioneren in hun rol als voorzitter. Een ander probleem is dat veel landen hun voorzitterschap van de EU benutten om hun eigen agenda erdoor te drukken.

Ogenschijnlijk goede ideeën voeren naar Irak

Het leek een goed idee om aan dit getouwtrek een eind te maken door één Europese president met een ambtstermijn van vijf jaar te kiezen. Daarbij was er ook sprake van om Europa op gebied van buitenlandse zaken te laten vertegenwoordigen door één persoon, in plaats van het huidige driemanschap onder leiding van een commissaris. Toch kleven er aan deze ogenschijnlijk goede ideeën ook gevaren. Een president met een ambtstermijn van vijf jaar zou per definitie een vertegenwoordiger van een van de grote Europese machten zijn, bijvoorbeeld Duitsland of Frankrijk, en ook een eigen agenda nastreven. En met één minister voor Buitenlandse zaken zou Europa in 2003 volledig betrokken zijn geraakt bij de Amerikaanse invasie in Irak - misschien niet zozeer militair als wel politiek.

Dus wat is de houding van Ierland tegenover het verdrag van Lissabon? Het komt erop neer dat Ierland zijn Europese partners terwille moet zijn, zeker in een tijd waarin we een beroep moeten kunnen doen op de kredietverstrekking van de ECB. Maar zou de Europese Centrale Bank Ierland echt een lening ontzeggen als we opnieuw nee zeggen tegen het verdrag? En daarbij: zegt het wellicht ook iets over Europa dat dit soort chantage kan worden gebruikt om ons te dwingen voor te stemmen?

Frauduleus en onleesbaar

Er zijn drie belangrijke redenen om tegen te stemmen. Ten eerste is het verdrag van Lissabon een frauduleuze aangelegenheid, opgezet om stemgerechtigden in andere lidstaten te verhinderen zich uit te spreken over voorgestelde wijzigingen. Nadat een eerste nieuwe opzet voor Europese wetgeving door Nederland en Frankrijk werd verworpen, volgde een tweede versie die zo mogelijk nog onleesbaarder was dan de eerste. Daarmee kregen andere lidstaten de kans om te beweren dat het niet nodig was om de bevolking zich hierover te laten uitspreken. Politieke goedkeuring zou voldoende zijn. Nu worden Ierse stemgerechten opnieuw gevraagd om te stemmen over een volmaakt onleesbaar verdrag. Alleen dat is al voldoende redenen om tegen stemmen.

Ten tweede: met het verdrag wordt voor het eerst de rol van het European Defence Agency, het Europese Ministerie van Defensie vastgelegd, een ministerie dat vooral bedoeld is om de Europese wapenindustrie te laten floreren. Met andere woorden: om een bijdrage te leveren aan het perfectioneren van moordwapens. Voorstanders van de EU roepen te pas en te onpas hoe deze organisatie binnen Europa al vijftig jaar de vrede waarborgt. Hoe valt deze knieval voor de wapenindustrie dan te rechtvaardigen? De derde en laatste belangrijke reden is dat er met het verdrag sprake is van een verdere centralisering van de macht binnen de EU. Ook dat moet absoluut voorkomen worden.

CAMPAGNE

Ganley komt terug

Of de Ieren op 2 oktober voor of tegen het Verdrag van Lissabon gaan stemmen, is blijkbaar zelfs voor opiniepeilers moeilijk te meten. Op vier september werd de EU opgeschrikt met het bericht van de Irish Times dat slechts 46% van het electoraat voor het verdrag zou stemmen. Een week later kwam de Sunday Business Post met een heel andere uitslag: 62% van de bevolking zou voorstander van het verdrag zijn. Zonder twijfel is deze laatste peiling de aanleiding geweest waarom Declan Ganley zich weer in het anti-Lissabon-debat heeft gemengd. De leider van de Libertas had zich eerder uit het politieke leven teruggetrokken nadat het hem in juni niet was gelukt een zetel in het Europese parlement te bemachtigen. De ‘drogredenen’ die worden geuit door de voorstanders van het verdrag, is volgens Ganley de reden van zijn terugkeer. Hij waarschuwt dat het verdrag een "catastrophe" kan betekenen voor de reeds verzwakte economie van het land. De overheersende gedachte is echter dat Ierland juist zal willen schuilen onder de vleugels van de Europese Unie om zo de crisis te kunnen doorstaan. Zoals ook blijkt uit the Guardian Notes van Simon Tisdall. Volgens hemzal de recente transformatie van Ierland “van Keltische tijger tot verlegen kitten” betekenen dat “europragmatisme deze keer waarschijnlijk zal zegevieren over eurosceptisme.”

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp