Kies een taal
"De Libische crisis was een uitgelezen kans voor het gemeenschappelijk buitenlands beleid van de Europese Unie", merkt Slate.fr spijtig op. De Franse nieuwssite wijst er evenwel op dat de EU sinds de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon over een Hoge vertegenwoordiger voor het Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid (GBVB) beschikt in de persoon van Catherine Ashton. Daarnaast beschikt de Unie over een Europese Dienst voor Extern Optreden, een "heus diplomatiek instrument van de Unie, waar zo´n zesduizend mensen werkzaam zijn, met ambassadeurs verspreid over de hele wereld."
Maar "tijdens deArabische volksopstanden was mevrouw Ashton vrijwel nergens te bekennen", constateert Slate. Wat daarvan de reden was, heeft zij openhartig uitgelegd. "De Hoge vertegenwoordiger kan zich pas ergens over uitspreken nadat zij de zevenentwintig ministers van Buitenlandse Zaken heeft geraadpleegd en hieruit een standpunt heeft gedistilleerd dat voor alle EU-lidstaten aanvaardbaar is. Meestal is dat de kleinste gemene deler. Het verwoorden van een ´Europees´ standpunt wordt, net als in het verleden, overgelaten aan de leiders van de lidstaten, en dan vooral aan de belangrijkste onder hen. Als er stelling moet worden genomen met betrekking tot de situatie in Egypte, dan leggen Nicolas Sarkozy, Angela Merkel en David Cameron een gezamenlijke verklaring af. De anderen hoeven zich daar dan alleen nog maar bij aan te sluiten. En als het hun niet aanstaat, houden ze zich erbuiten."
Doordat Duitsland zich in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft onthouden bij de stemming over het toestaan van geweld tegen Libië, heeft dit land in strijd met de belangen van de EU gehandeld, stelt Slate eveneens. "Achteraf probeerden de Duitsers nog uit te leggen dat hun onthouding moest worden opgevat als goedkeuring. Maar toen was het kwaad al geschied (...) Wat iedereen uiteindelijk zal onthouden, is dat Duitsland zich niet langer solidair heeft verklaard met zijn Europese partners, Frankrijk en Groot-Brittannië, en met zijn aloude bondgenoot Amerika. Duitsland bevindt zich in een vergelijkbare situatie als in 2003, toen bondskanselier Gerhard Schröder, die destijds een rood-groene regeringscoalitie leidde, zich verzet had tegen de Amerikaanse interventie in Irak. Het - wezenlijke - verschil met nu is dat Berlijn in die tijd aan dezelfde kant stond als Parijs. Europa was verdeeld, maar Duitsland stond niet alleen. Met zijn huidige onthouding tijdens de stemming in de Veiligheidsraad plaatst Duitsland zich in dezelfde categorie als Rusland en China."
In Duitsland zelf is er weinig begrip voor dit standpunt. "Merkel isoleert Duitsland", kopt Handelsblatt. Het financieel-economische dagblad merkt op dat de Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Guido Westerwelle, al drie weken roept dat "de dictator niet mag aanblijven". "Het beste voorhebben met een volk, maar tegelijkertijd de middelen om dat te bereiken afwijzen – hoe noemen we dat?", vraagt commentator Josef Joffe zich in de krant af. "Realpolitik? 'Was mij, maar zorg ervoor dat ik niet nat word´? Hypocrisie?", is Joffe´s kritische commentaar. Zelfs als je ervan uitgaat dat de terughoudendheid van Berlijn te wijten is aan de diverse regionale verkiezingen die dit jaar in Duitsland plaatsvinden, kun je je afvragen "hoeveel stemmen het zou kosten als je net als de rest van de wereld vóór de goede zaak zou kiezen?"
"In dit geval is solidariteit geen holle frase, maar een ander woord voor invloed", analyseert Joffe. "En als je daar geen gebruik van maakt, laat je de mogelijkheid van een gemeenschappelijk buitenlands beleid definitief varen. Of zeg je in feite: 'Beste Arabische vrienden, wij wensen jullie veel succes met de democratisering, en mocht jullie strijd mislukken: gecondoleerd'."
"De belediging van Duitsland aan het adres van de Europeanen, de Amerikanen en de Arabische landen geeft alleen maar blijk van isolationistische koppigheid, eigengerechtigheid en strategische verwarring", luidt de kritiek van Die Welt am Sonntag. Door zich in New York van stemming te onthouden "heeft Duitsland niet alleen zichzelf in diskrediet gebracht als betrouwbare pijler van het mondiale veiligheidsbeleid", schrijft het conservatieve dagblad. "Maar in deze kwestie die momenteel bovenaan de politieke wereldagenda staat, heeft Duitsland ook nog eens de illusie van een buitenlands beleid van de EU vernietigd."
