Kies een taal
De heer Everdingen hoefde twintig jaar geleden niet lang na te denken voordat hij zijn besluit nam. In zijn geboorteland Nederland had hij een biologisch veeteeltbedrijf en hij wilde graag uitbreiden. Maar gezien de hoge bevolkingsdichtheid in Nederland leverde dat problemen op. Na de val van het IJzeren Gordijn zag hij een kans om zijn plannen te verwezenlijken, en daarom besloot hij zich op de voormalige communistische landen te richten. Uiteindelijk vestigde hij zich Tsjechië, in Žebráky na Tachovsku in het westen van het land, waar hij een boerderij kocht waarvoor niemand in de buurt belangstelling had.
"Wij hebben hier echt ideale omstandigheden voor ons bedrijf gevonden", licht de heer Everdingen toe. Hij werkt nu al twintig jaar in Tsjechië en beheerst de taal van het land redelijk goed. Zijn boerderij is een aanwinst voor de omgeving, en zijn Tsjechische buren beschouwen ‘deze buitenlandse boer op Tsjechische bodem’ als een van hen.
De heer Everdingen heeft een deel van de grond die hij gebruikt in eigendom, en het resterende deel huurt hij. "Maar als eigenaar heb je meer zekerheden", aldus de heer Everdingen. "Als je grond koopt, heb je meer garanties dat je je investering zult terugverdienen." Als in 2011 het tijdelijke verbod voor niet-Tsjechische Europese burgers om grond in Tsjechië te kopen zal worden opgeheven, komt deze zekerheid voor de heer Everdingen om grondeigenaar te worden daadwerkelijk binnen bereik. Wat de Tsjechische burgers betreft: zij moeten maar afwachten wat deze ontwikkeling voor hun land zal betekenen.
De mogelijkheid voor buitenlanders om grond te kopen in Europa, beperkt zich niet alleen tot Tsjechië. Zo hebben welgestelde Britten de laatste jaren een passie opgevat voor verlaten boerderijen in Normandië, in het noorden van Frankrijk. Zij hebben tal van deze boerderijen opgekocht en zijn ze gaan exploiteren. Maar op dit moment is het moeilijk in te schatten hoe groot de belangstelling zal zijn om land in Tsjechië te kopen. Overigens bestaat er geen enkel officieel register dat inzicht biedt in het aantal buitenlanders dat momenteel grond in Tsjechië beheert – of dat nu als huurder is, of als eigenaar, via een stroman.
Bovendien brengt de aankoop van een stuk grond in Tsjechië vaak de nodige complicaties met zich mee, omdat het soms lastig vast te stellen is wie de eigenaar ervan is. Dat is een uitvloeisel van het communistische systeem van de landbouwcoöperaties, dat tot op heden nog altijd niet helemaal door de Staat is afgeschaft. In de jaren vijftig werden particuliere eigendommen van boeren massaal geconfisqueerd, waarna ze opgingen in landbouwcoöperaties. Daardoor is het nu heel ingewikkeld om vast te stellen aan wie een bepaald stuk grond indertijd toebehoorde.
Het herinrichtingprogramma voor het platteland dat momenteel wordt uitgevoerd, moet meer duidelijkheid brengen in de situatie van de landbouwgronden. En dan zou het ook makkelijker moeten worden om een stuk grond in Tsjechië te kopen. Hiervoor bestaat hoe dan ook al aardig wat belangstelling onder buitenlanders, al was het alleen maar omdat de grond hier duidelijk goedkoper is dan elders in Europa. Zo kost een hectare grond in Nederland gemiddeld 36.000 euro, terwijl dat in Tsjechië slechts 2.520 euro is. Dit wakkert de vrees aan dat rijke zakenlieden uit alle hoeken van Europa massaal zullen toestromen om hier grond te kopen, als het verbod voor buitenlanders om landbouwgrond in Tsjechië te kopen in 2011 eenmaal zal zijn opgeheven. Maar volgens deskundigen is deze vrees ongegrond.
"Er is niet echt sprake van risico's; de belangstelling zal natuurlijk wel groter zijn, maar niet buitensporig", is de inschatting van landbouwanalist Petr Havel. "Bovendien", merkt hij op, "brengen buitenlanders die zich in ons land vestigen ook hun knowhow mee. Op die manier kunnen ze de Tsjechische landbouw een nieuwe impuls geven." Volgens Jaroslav Šebek van de Vereniging voor particuliere landbouw in Tsjechië tonen Nederlanders en Italianen zich het meest geïnteresseerd. Met een aantal buitenlandse landbouwers die zich in Tsjechië hebben gevestigd, is al een discussie gaande over de mogelijkheid dat zij lid worden van deze vereniging. "In feite wordt het enige echte obstakel op dit moment gevormd door de taalbarrière", aldus Šebek. "Maar op den duur zou ook dat geen probleem meer moeten zijn."
