Kies een taal
Weg met het Europa van de bullebakken, van de bazen die alleen het recht van de sterkste erkennen. Weg met de Unie die is ontaard in een feodale piramide met een grote staat aan top, die als enige werkelijk soeverein is, en daaronder een overvloed aan onderhorige vazallen, achterleenmannetjes en leenmannen.
Weg met het Europa van de nietszeggende verklaringen: schandelijk wanneer de economische crisis toeslaat, de bezuinigingen de rest doen en er steeds minder banen zijn.
Nooit eerder voor de verkiezingen van afgelopen superzondag was de rampzalige scheiding tussen Europa –zijn leidende klassen – en zijn burgers zo tastbaar en zo meedogenloos.
Een breuk die tot wasdom is gekomen onder de sluier van een gemeenschappelijk plan dat niet alleen zijn vaart heeft verloren maar uiteindelijk ook zijn politieke origine en geest heeft verloochend door halsstarrig de ogen te sluiten voor de realiteit: steeds meer ontevredenheid, frustraties en problemen bij de mensen. Daardoor is de steun van het volk verdwenen. Er is nog net geen negatieve volksstemming.
Europa heeft nu de keus om ofwel opnieuw te beginnen en weer Europa te worden of om vroeg of laat de geest te geven. Om het volk weer voor zich te winnen zijn er dringend twee zaken nodig: economische en politieke groei.
Herstel democratisch proces
Om te beginnen moet het democratische proces op alle niveaus worden hersteld, inclusief op inter-institutioneel niveau. De drift van de leidende klasse moet een halt worden toegeroepen en er moet een frisse blik worden geworpen op de rechtsgemeenschap en relatieve gelijkheid van de lidstaten voor de wet, evenals op het beginsel ‘eenheid in verscheidenheid’ (en niet in uniformiteit).
Alleen via deze weg kan men hopen de vertrouwenscrisis te herstellen, en de kloof van wederzijds wantrouwen dat de huidige Europese samenleving vergiftigt te overbruggen.
Zonder tastbare economische groei –en geen holle frasen – , zonder nieuwe banen, bruggen en trans-Europese autowegen, digitale netwerken en energienetten, kortom, zonder het Europa van de kansen en de hoop in plaats van de bezuinigingen en wanhoop, komt Europa echter niet uit het slop.
Heilige alliantie
Het zou verkeerd zijn te denken dat het socialistische Frankrijk van François Hollande, die heeft gewonnen door alles in te zetten op het herstel van de Europese economie, in zijn eentje het Duitse verzet kan doorbreken. En zo kan vermijden dat elders in Europa een herhaling plaatsvindt van de Griekse nachtmerrie.
Daar hebben de buitensporige bezuinigingen afgelopen zondag de democratie op tilt doen slaan met de enorme opkomst van extremisten van beide uiteinden van het spectrum.
Om te slagen heeft Parijs een soort heilige alliantie nodig die als stevig tegenwicht dient voor de oppermacht van Duitsland, dat tot nu toe mede is uitgedijd omdat het niet op geloofwaardige grenzen stuitte.
Vooropgesteld dat het pad van groei én begrotingsdiscipline smal is maar noodzakelijk om een serieuze dialoog met Angela Merkel aan te gaan en vooropgesteld dat Hollande deze combinatie met overtuiging lijkt te accepteren, lijkt het akkoord met het Italië van Mario Monti en de Commissie Barroso, met het Spanje van Mariano Rajoi, Portugal, Griekenland, België en ook Nederland slechts een kwestie van tijd.
De buitengewone EU-top van 23 mei zou het moment kunnen zijn om nieuwe alchemistische machtsformules en concrete recepten voor een herstel van de economie te testen.
Dit is geen gemakkelijke onderneming. Er liggen veel ideeën op tafel: van de projectobligaties voor de financiering van grote infrastructuurprojecten tot de verhoging van het kapitaal van de Europese Investeringsbank, van de heroriëntering van de niet-uitgegeven Europese structuurfondsen tot de belasting over financiële transacties om ten dele de EU-begroting te spekken, tot de invoering van euro-obligaties in een niet al te nabije toekomst.
Europese geest
En ook nog: de invoering van een gulden regel om investeringen in duurzame ontwikkeling niet op te nemen in de berekening van de begrotingstekorten en de versoepeling van het begrotingspact om meer tijd in te ruimen voor het herstel van de overheidsfinanciën voor een groter sociaal en economisch draagvlak.
Dit zijn echter allemaal ideeën die zich op de een of andere manier beroepen op solidariteit en cohesie, dus op de Europese geest waaraan het de afgelopen twee crisisjaren nu net ontbrak. Of die de markten, met de reeds toegebrachte schade, op het allerlaatste moment met grof geweld van de kortzichtige en egoïstische heersende staten hebben afgedwongen.
Economische groei is onontbeerlijk maar vereist met oog op de toekomst, om werkelijke Europees en duurzaam te zijn, iets anders. Meer integratie op alle niveaus. De herziening van het statuut van de ECB, zijn doelstellingen en speelruimte na tien jaar euro en gezien de huidige globalisering van economieën en markten.
Modern model
Een modern model voor de maatschappij en haar ontwikkeling. De Europese Unie. Zonder deze zaken is de euro hoogstwaarschijnlijk geen lang leven beschoren.
Het is een gigantische uitdaging die gelijkstaat aan een culturele contrarevolutie op zoek naar het verloren Europa. Haalbare kaart? De eerste stap voor een verzoening met de burger is ongetwijfeld het opnieuw op gang brengen van de economie, want een project dat de groei kapotmaakt kan niet op goedkeuring rekenen.
De rest komt als ook het vertrouwen tussen de regeringen wordt hersteld: als iedereen weer op voet van gelijkheid en met wederzijds respect met elkaar praat en opnieuw de waarde inziet van het gemeenschappelijke belang in een wereld waar Europa steeds kleiner wordt. En waar het moet leren om steeds sneller te reageren.
Opinie
De euro, een slecht experiment
“Is de eurozone het slechtste experiment ooit?” Dat vraagt Peter de Waard zich vandaag af in zijn column in de Volskrant. Hij legt uit dat de verschillen van de 17 eurolanden dermate groot zijn dat het niet verwonderlijk is dat de problemen in de eurozone zich opstapelen en steeds ingewikkelder lijken te worden. Zo stelt De Waard:
Bondskanselier Helmut Kohl en de Franse president Mitterrand hadden in 1992 beter geblinddoekt met pijltjes op de wereldkaart kunnen gooien om de landen voor hun europroject te selecteren.
In zijn column baseert hij zich op een onderzoek uitgevoerd door een groep economen van JP Morgan die met verschillende landencombinaties hypothetische monetaire unies vormde. De landeninformatie die de economen hiervoor gebruikten was afkomstig uit de mondiale concurrentie-index van het World Economic Forum. De conclusies waren verrassend, valt te lezen in de column:
Indien alle landen worden genomen die op de 5de breedtegraad noord liggen - een kleurrijk gezelschap met onder meer Colombia, Kameroen, Zuid-Soedan, Suriname, Brazilië, Venezuela en Indonesië - zou een monetaire unie kunnen worden gevormd van landen die economisch minder verschillen dan de zeventien die de euro hebben geadopteerd. Hetzelfde geldt voor de dertien landen die met een M beginnen - onder meer Mali, Madagascar, Marokko, Macedonië, Mexico en Mongolië.
