Nieuws Toren van Babel

Smoesjes voor een baaldag

Een "baaldag, een "dekbeddag", "blauw maken" of een "zaag maken"... in alle talen zijn spreekwoorden met betrekking tot het overslaan van een dag op werk of op school. Een ronde langs de Europese zegswijzen.

Gepubliceerd op 2 oktober 2009 om 07:54

Een groot deel van de Europese beroepsbevolking spijbelt wel eens op het werk, door zich ten onrechte ziek te melden, uit oneerlijkheid, luiheid of vanwege een ingebeelde ziekte.

In mei heeft de Wereldgezondheidsorganisatie het alarmniveau van de varkensgriep verhoogd van vijf naar zes. Prompt waren er de dag daarop in het Verenigd Koninkrijk 30 procent meer ziekmeldingen vanwege griep. Het idee dat er wereldwijd een epidemie heerst, kan ervoor zorgen dat de paniek al toeslaat bij de minste of geringste kriebel in de keel. Als Italianen een dagje van het werk wegblijven, wordt er gezegd dat ze een "zaag maken" ("fare sega"). Als Engelsen een dagje onder de wol blijven, heet dat een "duvet day", een "dekbeddag", terwijl Duitsers "blau machen". Dit komt van de uitdrukking "blauwe maandag": vroeger waren Duitse ambachtslieden gekleed in blauwe overalls en maandag was hun rustdag.

Hypochondrie heeft zijn wortels in Europa

Het fenomeen hypochondrie heeft zijn wortels in Europa. De term is uitgevonden door Hippocrates: Griekse natuurkundigen uit de oudheid dachten namelijk dat velerlei aandoeningen hun oorsprong hadden in de milt (in het Engels de "speen", gelegen onder een bot met de naam hypochondria). Aan dit nobele orgaan worden dan ook heel wat klachten toegeschreven . Zo is een" sledziennik" (imena die aan "spleen" lijdt) in het Pools een gedeprimeerd persoon die zich over allerlei kwaaltjes beklaagt. In het Frans kun je aan "spleen baudelairien" lijden, een depressieve gemoedstoestand die in vier gedichten van Baudelaire over existentiële angst wordt beschreven (die overigens alle vier de titel "Spleen" dragen).

Nieuwsbrief in het Nederlands

Wanneer de Polen het hebben over een "chory z urojenia" (patiënt met waanvoorstellingen), is dit een literaire verwijzing naar het toneelstuk Le Malade Imaginaire ("De ingebeelde zieke") van Molière uit 1673. In dat stuk is een oude vrek ervan overtuigd dat hij aan allerlei kwalen lijdt, waarvoor zijn artsen met alle liefde en plezier dure behandelingen voorschrijven. De uitdrukking is diep doorgedrongen tot de Franse taal, en ook Italiaanse commentatoren laken veelvuldig de schade die "malati immaginari" ("ingebeelde zieken") toebrengen aan de economie.

"Pulling a sickie" houdt in dat iemand zijn baas belazert om een (baal)dag vrij te krijgen. In Spanje lijden praatjesmakers stelselmatig aan "cuentitis" ("una cuenta" is een verhaaltje). Als je leugens verzint, heet dat in het Pools "odstawiac szopke" ("een kerststal maken") of "odstawiac cyrk" ("een circus opvoeren"). Baudelaire and Molière mogen dan wel geliefd zijn om hun creatieve talent, in het dagelijks leven worden verzinsels minder enthousiast onthaald.

Naomi o'Leary

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp