Kies een taal
Elk jaar overlijden 9 miljoen mensen, net zoveel als er inwoners zijn in Londen, aan de gevolgen van milieuvervuiling. Dit blijkt uit een onderzoek dat op 18 mei is verschenen in de Lancet Planetary Health journal en is uitgevoerd onder toezicht van de Global Alliance on Health and Pollution (GAHP). Vervuiling is inmiddels de oorzaak van één op de zes doden wereldwijd. Het is weer een waarschuwing dat we beter zorg voor het milieu moeten dragen.
Sinds het verschijnen van een eerste rapport in 2017 zijn de gevolgen door vervuiling over het algemeen echter niet verminderd.
Het aantal doden door vervuiling is hoger dan het aantal sterfgevallen door oorlog, terrorisme, malaria, HIV, tuberculose, drugs en alcohol tezamen. De opstellers van het rapport schatten daarbij de economische schade van vervuiling op zo’n 4.6 biljoen dollar per jaar (9 miljoen dollar per minuut).
Uit dit nieuwe onderzoek blijkt er een verschuiving heeft plaatsgevonden onder de belangrijkste bronnen van vervuiling. Dankzij verbeteringen aan watertoevoer en rioolwaterzuivering, het gebruik van antibiotica en betere zorg is sinds 2000 het aantal doden en ziektes te wijten aan vervuiling gekoppeld aan extreme armoede gedaald. Echter, “deze afname wordt volledig teniet gedaan door een grote toename van modernere vormen van vervuiling die te wijten zijn aan economische groei, industrialisatie en urbanisatie”, betreurt Joe Shaw van Indiana University, een expert op het gebied van giftige chemische verontreiniging die mede-auteur is van het rapport en ook onderzoeker is van het door de EU gefinancierde PrecisionTox-project.
Het aantal sterfgevallen door luchtvervuiling en giftige chemicaliën is met 7% gestegen sinds de vorige beoordeling en met 66% sinds 2000. Van de 9 miljoen vroegtijdige sterfgevallen die aan milieuvervuiling zijn gerelateerd elk jaar, is er in 75% van de gevallen een verband met luchtvervuiling, terwijl giftige chemicaliën verantwoordelijk zijn voor 1.8 miljoen doden waarvan de helft te wijten is aan blootstelling aan lood.
Het rapport benadrukt ook de mondiale gezondheids- en milieu-ongelijkheid: 90% van de sterfgevallen gerelateerd aan vervuiling vindt plaats in ontwikkelingslanden. Dit komt door de verbranding van fossiele brandstoffen, industrialisatie, ongecontroleerde urbanisatie, bevolkingsgroei en een gebrek aan of een inadequaat beleid voor chemische stoffen in deze gebieden.
Dit is echter het topje van de ijsberg. “Het totale pakket van de effecten van vervuiling op de gezondheid zal waarschijnlijk veel groter blijken te zijn als we uitgebreidere data zouden kunnen verzamelen, vooral als alle trajecten die chemicaliën afleggen in het milieu zouden kunnen worden vastgesteld en geanalyseerd”, staat in het rapport. Verwacht wordt dat de wereldwijde productie van chemicaliën rond 2030 verdubbeld is en dat twee derde van de huidige productie van de chemicaliën in ontwikkelingslanden plaatsvindt. Slechts een klein deel van deze stoffen is adequaat getest op veiligheid. Dit betekent dat met deze gegevens zeer waarschijnlijk de gevolgen van giftige chemische verontreiniging worden onderschat.
Richard Fuller, CEO van Pure Earth, die het onderzoek leidde, legt uit dat “heel veel chemicaliën niet zijn opgenomen in deze analyse, zoals kwik, PFAS, asbest, pesticiden en hormoonverstorende stoffen, wegens een gebrek aan gegevens nodig om de impact op een wereldwijde schaal te beoordelen. Veel deskundigen denken dat als we op de juiste manier de gehele chemische last zouden kunnen beoordelen, het waarschijnlijk om 4 miljoen doden in plaats van 1.8 miljoen zou gaan.”
Rachael Kupka, Executive Director van GAHP, voegt daaraan toe: “Een andere grote zorg is dat veel van deze chemicaliën schadelijk zijn voor de hersenen, het immuunsysteem, de vruchtbaarheid en zwangerschap, en dat met blijvende gevolgen. Met name kinderen zijn heel kwetsbaar.” Blootstelling aan verkeer en luchtvervuiling bijvoorbeeld wordt in verband gebracht met een hogere sterftekans bij COVID-19 en influenza, terwijl blootstelling aan lood gecorreleerd is aan een lager IQ, een hoger percentage schoolverlaters, lagere economische productiviteit, verstandelijke beperkingen en zelfs geweld.
Ondanks deze opvallende cijfers (en de onmiskenbare relatie tussen vervuiling, klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit), is er weinig gedaan om dit grote gevaar voor de volksgezondheid op wereldniveau aan te pakken. Hoewel er steeds meer bewijs is dat milieuverontreinigende stoffen niet aan de grens stoppen (ze worden verspreid via wind, water, de voedselketen en consumentenproducten), wordt vervuiling voornamelijk als een lokaal probleem beschouwd.
Een van de grootste uitdagingen waar we voor staan, is het verzamelen van meer gegevens over vergif en de verhoging van de capaciteit van landen, wetenschappers en risicobeoordelaars, vooral in ontwikkelingslanden, voor de controle, het beheer en het aanpakken van vervuiling. Joe Shaw zegt daarover: “De precisietoxicologiemethoden die wij ontwikkelen als onderdeel van het door de EU gefinancierde project PrecisionTox, zullen helpen sterfgevallen en ziektes door moderne vervuiling te voorkomen dankzij de betere manieren voor het identificeren en in kaart brengen van giftige chemicaliën in het milieu.” De meeste methoden die worden gebruikt voor het detecteren van systematische toxiciteit kunnen niet grootschalig worden uitgevoerd om dit gigantische probleem aan te pakken. PrecisionTox brengt onderzoekers van vijftien Europese en Amerikaanse organisaties samen om een nieuwe generatie testmethoden te ontwikkelen die de capaciteit om risico’s van chemicaliën te identificeren, verhogen.
Lucht- en chemische vervuiling vormen een gevaar voor de hele wereld. Het zijn onderwerpen die met spoed wereldwijde aandacht en samenwerking verdienen. De onderzoekers raden een snelle transitie van fossiele brandstoffen naar schone en duurzame energie aan. Ze vragen ook om een grotere financiële bijdrage van overheden en sponsoren voor het toezicht op en beheer van vervuiling. Ook willen ze dat voorrang wordt verleend aan het voorkomen van vervuiling en aan gezondheidsbescherming op zowel nationaal als internationaal niveau, alsmede aan klimaatverandering en het verdwijnen van de biodiversiteit.
