Wybierz język
„Doroczny raport o postępach Turcji w drodze do członkostwa w Unii Europejskiej”jest uważany za swego rodzaju „świadectwo”, w którym Komisja Europejska ocenia dokonania tego kraju w ostatnim czasie. Po raz pierwszy przeczytaliśmy go bez najmniejszego entuzjazmu. Wprawdzie byliśmy akurat w Kazachstanie, daleko od Turcji, a jeszcze dalej od Brukseli. Ale brak zainteresowania w porównaniu z minionymi latami nie wynika tylko z geografii.
To prawda, że otoczenie, w którym się znajdowaliśmy, i dynamiczne zmiany zachodzące wokół wpłynęły na nasz sposób postrzegania rzeczywistości. Bo też w Kazachstanie raport za rok 2009 absolutnie nikogo nie interesował. Po prawdzie, wszyscy kpili sobie z niego. Ledwie ośmieliliśmy się napomknąć słówko o tym, jak jest ważny, a natychmiast słyszeliśmy w odpowiedzi: „Ale dajcie już sobie spokój z tą Europą i spójrzcie raczej w stronę Azji!”. Niektórzy, bardziej uprzejmi czy dyplomatyczni, mówili nam tak: „To prawda, że szkoda byłoby teraz zawrócić, po przebyciu tak długiej drogi do Europy. A jednak zakodujcie sobie w głowach, że przyjdzie taki dzień, gdy uświadomicie sobie, iż to przede wszystkim tutaj możecie realizować swoje prawdziwe cele”.
Kazachstan, nowa Norwegia
Istotnie jest rzeczą oczywistą, że przyszłość Turcji, ale również Europy, rozstrzygnie się w dużej mierze w Azji Środkowej. Nawet „mały Napoleon” Europy, który nie znosi żadnej krytyki ‒ francuski prezydent Nicolas Sarkozy ‒ wybrał się na początku października do Astany, i przy tej okazji zachowywał się nader skromnie. A to dlatego, że Kazachstan ma obfite złoża ropy naftowej, gazu ziemnego i uranu. Niezadługo ten obszar stanie się nową Norwegią, nową Kanadą, nową Australią i wzbudzi wiele apetytów. Ogrom tego kraju, czterokrotnie większego niż Turcja, ale zamieszkanego przez zaledwie trzydzieści milionów mieszkańców, stwarza liczne możliwości. Ankara już zresztą zarezerwowała sobie kawałki jego terytorium.
W tych warunkach komentarze dotyczące raportu o postępach, z których wynika, mówiąc pokrótce, że „ton raportu jest ostrożniejszy niż w poprzednich latach”, a „oczekiwania i żądania Unii Europejskiej wobec Turcji są dużo bardziej umiarkowane”, wywołuje na naszej twarzy uśmiech. Oczywiście nie będziemy okazywać zarozumialstwa, mówiąc, że mało nas to obchodzi, bo teraz mamy swoją „Eurazję”. To prawda, że Unia Europejska wciąż pozostaje „naszą drogą”, ale nie naszą „jedyną drogą”. Niemniej ‒ gratulacje z powodu tego raportu!
ROSZERERZNIE
Cypr, kula u nogi Turcji
Komisja Europejska domaga się szybkiego rozwiązania problemu cypryjskiego, donosi w Guardianie Robert Ellis, podsumowując ogłoszony 14 października doroczny raport na temat postępów Turcji na drodze do ewentualnej akcesji do Unii. „Po upadku muru berlińskiego i doprowadzeniu do pokoju w Irlandii Północnej, Cypr pozostaje najdłużej nierozwiązanym konfliktem w Europie”, zauważa publicysta. Od czasu tureckiej inwazji w 1975 r., podejmowane przez Narody Zjednoczone próby scalenia wyspy, rozdzielonej wzdłuż linii północ-południe między społeczności Turków i Greków cypryjskich, „doprowadziły już na polityczny cmentarz czterech sekretarzy generalnych i niezliczonych emisariuszy ONZ”. Podczas gdy grecka część jest już członkiem UE, nadal nie wiadomo, czy przywódcy Turków cypryjskich Mehmetowi Ali Talatowi uda się cokolwiek uzgodnić ze swoim greckim odpowiednikiem Demetrisem Christofiasem, „choć doszło już pomiędzy nimi do ogólnego porozumienia w sprawie warunków wstępnych negocjacji – stworzenia federacji dwóch samorządnych krajów posiadających wspólną suwerenność”. Przeszkody, które nadal zostają do pokonania, to zwłaszcza „dążenie Turcji do utrzymania obecności militarnej na Cyprze oraz polityka kolonizacji wyspy Turkami z Anatolii”. Rdzenni mieszkańcy tej części wyspy, których populację ocenia się na 89 tysięcy (wszystkich jest 260 tysięcy) narzekają, że Turcja prowadzi wobec nich politykę kulturowego ucisku.
