Kies een taal
Haris Giannoulopoulos loopt over het dakterras van zijn moeders huis om de metalen brandtrap te laten zien die hij soms gebruikt om vriendinnetjes naar zijn kamer te smokkelen. Lachend wijst hij naar een ijzeren deur halverwege de trap. “Het probleem is dat die deur nogal lawaai maakt. Voor je het weet hangt één van de oude dames uit het raam en vraagt: 'Hé, wie ben jij? Ik ben zijn grootmoeder.’”
Hij kijkt de verslaggever grijnzend aan. “Dan is het dus niet zo privé meer.” Het is het soort verhaal dat je misschien verwacht van een puber. Maar Giannoulopoulos is 31 jaar. Hij is een van de vele volwassen Grieken die vanwege de economische crisis weer bij hun ouders zijn ingetrokken. “Ik had de laatste jaren mijn eigen flatje”, vertelt hij. “Het was niet groot, maar het was iets. Ik had mijn vrijheid. Nu ben ik terug in de kamer waar ik als kind sliep.”
“De solidariteit binnen Griekse families is enorm”
In Griekenland speelt familie van oudsher een grotere rol dan in Nederland. Veel Griekse ouders willen hun kinderen zo lang mogelijk, in elk geval tot hun huwelijk, thuis houden. Met de toenemende welvaart, veranderden de gewoonten enigszins. Jongeren gingen eerder zelfstandig wonen en het individualisme nam toe. Maar de laatste tijd winnen de oude tradities weer aan kracht.
Door de diepe recessie waar Griekenland doorheen gaat - het bruto binnenlandse product kromp het afgelopen jaar met naar schatting 4,5 procent, de lonen dalen sterk en de werkloosheid beloopt zo'n 15 procent - vallen veel Grieken weer terug op hun familie. En voelen dat kennelijk niet als een persoonlijke nederlaag. “De familie is hier heel belangrijk als sociaal vangnet”, zegt Panayis Panagiotopoulos, docent sociologie aan de Universiteit van Athene. “De solidariteit binnen Griekse families is enorm.”
De Griekse economie en politiek worden gedomineerd door families
Volgens socioloog Panagiotopoulos schuilt er ironie in het feit dat de familie nu in Griekenland weer als vangnet fungeert, omdat de hechte familiebanden óók hebben bijgedragen aan het ontstaan van de crisis. De Griekse economie en de politiek worden gedomineerd door families en ook politici en bestuurders verdelen baantjes, contracten en andere gunsten het liefst in hun familienetwerk.
Dat werkte wanbeleid in de hand. “Grieken wantrouwen iedereen buiten de eigen familie”, zegt hij. “Dat maakt het heel makkelijk om corrupt te zijn.” Panagiotopoulos denkt dat de Grieken, als ze de corruptie en vriendjespolitiek écht effectief willen terugdringen, ook hun familiebanden meer moeten loslaten. Maar dat zal niet snel gebeuren. “De Griekse familie verandert niet.”
“Ik verdien wat ik tien jaar geleden verdiende”
Aan brommerkoerier Ioannis Koutsiari zijn zulke theoretische bespiegelingen niet besteed. Voor hem zijn de bloedbanden vooral een zegen. Hij is blij dat zijn ouders hem weer in huis hebben genomen. “Het is niet hoe je wilt leven op je eenendertigste, maar er zat niks anders op. Ik kon mijn rekeningen niet meer betalen.” “Deze crisis heeft mij jaren teruggezet in de tijd”, zegt hij. “Ik woon nu weer bij mijn ouders en ik verdien wat ik tien jaar geleden verdiende.”
Zijn ouderlijk huis denkt hij pas te verlaten als hij trouwt en kinderen krijgt. Maar hoewel hij al enige tijd een vriendin heeft, zit dat er voorlopig niet in. “Om te trouwen heb je ontzettend veel geld nodig. Ik zou niet weten hoe ik daar, met deze economische crisis, aan moet komen. Trouwen is een droom voor de héél lange termijn.”
