De pensioensgerechtigde leeftijd is hard op weg een van de belangrijkste gespreksonderwerpen in Europa te worden. 65 jaar, de huidige grens in de meeste landen, waaronder Duitsland, Ierland en Spanje, is de drempel die bijna overal wordt genoemd, vooral in landen waarin de pensioenleeftijd erg laag is zoals in Frankrijk. Er is zelfs steeds meer sprake van om hem te verhogen tot 67.

Dat getal drijft de Europeanen de straat op, niet om het recht op een waardig pensioen op te eisen of te verdedigen, maar het recht op leven. De redenering is eenvoudig: voor velen van hen, in het bijzonder in het oosten van ons werelddeel, komt deze leeftijd dichtbij de gemiddelde levensverwachting in hun land. Natuurlijk vrees je voor een pensioenleeftijd van 67 als de levensverwachting rond de 68 ligt.

De hervormingsprojecten die de emoties hoog doen oplaaien en stakingen veroorzaken in Boekarest, Lissabon en Athene, doen de Zweden meewarig glimlachen. “Wij hebben acht jaar lang aan onze pensioenhervorming gewerkt, tussen 1990 en 1998”, verklaart Ole Settergren, directeur van het Zweedse pensioeninstantie. “Wij hebben ons er eerst van overtuigd dat deze door alle partijen werd gesteund. De hervorming was zeker niet populair, maar is uiteindelijk geaccepteerd.

Zoals zo vaak als het slecht gaat in Europa, of het nu om de subprime crisis of de hervormingen van de sociale stelsels gaat, zijn de ogen van de EU gericht op wat ook wel ‘het perfecte model van de welvaartsstaat’ wordt genoemd: Zweden. Net als de overige Scandinavische landen heeft Zweden de reputatie een land te zijn ‘waar het goed leven is’. "We willen allemaal wel Zweed zijn", schreef een Roemeens journalist eens.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Het Zweedse pensioensysteem is ondanks de trage totstandkoming eenvoudig en logisch: de pensioenleeftijd is 61, maar het betreft een pensioen ‘à la carte’. De mensen die op die leeftijd met pensioen gaan, krijgen een lager pensioen dan degenen die later stoppen met werken. Degenen die ontdekken dat hun inkomen niet voldoende is, kunnen weer opnieuw aan het werk gaan. De hoogte van het pensioen is afhankelijk van het ontvangen salaris tijdens hun hele beroepsleven, geïndexeerd op het gemiddelde salaris. De berekening is vastgesteld op basis van de huidige levensverwachting. Verschillende Europese regeringen zijn al naar Stockholm gereisd om inspiratie op te doen. Maar er bestaat een soort ‘paradox van het Zweedse model’: iedereen begeert het, maar niemand neemt het werkelijk over.

Iulia Badea-Guéritée

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!