Het modereren van Presseurop

Gepubliceerd op 21 december 2013 om 01:35

Participatie van onze lezers is een essentieel onderdeel van de missie die Presseurop zichzelf stelde om discussies te voeden over Europese kwesties.

Op het web is de makkelijkste manier om "het publiek" erbij te betrekken het openstellen van artikelen voor lezersreacties. De kwaliteit van de daaropvolgende discussies, die dikwijls zeer wisselend van aard zijn, hangt af van de de welwillendheid van de lezers, van het technische karakter van het forum, maar ook door van hoe de redactie de reacties modereert.

In dit artikel worden een paar keuzes besproken die op Presseurop.eu zijn gemaakt.

Discussieforum voor lezers

Er is bij online-nieuwssites altijd al onduidelijkheid geweest over het doel moet zijn van lezerscommentaren. Het lijkt erop dat ze aanvankelijk werden beschouwd als “brieven aan de eindredactie”, uitsluitend bedoeld om aanvullend commentaar te leveren op de artikelen in kwestie. Pas later zagen websites in dat een discussie onder de 'reageerders' een legitiem doel op zichzelf kon zijn.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Er bestaat een zekere spanning tussen deze twee doelstellingen, bij Presseurop net zo zeer als elders.

“Aanvullende informatie” impliceert een actieve moderatie en het bevorderen van getuigenissen over persoonlijke ervaringen en deskundig inzicht, en is bedoeld om niet-deelnemende lezers te bedienen (een klassiek voorbeeld is BBC News)
“Discussie” betekent het faciliteren van de vrije uitwisseling van gedachten, en is bedoeld om deelnemers hun meningen te laten herzien in het licht van het perspectief van anderen (een klassiek voorbeeld is Reddit en talloze soortgelijke fora)

Aan het begin van het Presseurop-project waren we openlijk voorstanders van de eerstgenoemde doelstelling. Maar de 'reageerders' reageerden al snel net zozeer op elkaar als op de artikelen. Gezien de missie van Presseurop was er een duidelijke kans om het tweede doel te bereiken door een uniek discussieplatform te bouwen. Dus dat hebben we gedaan, door een gedeeltelijke integratie van commentaren op diverse taalplatforms tot stand te brengen (2010), 'reply notifications' (meldingen dat er op je commentaar is gereageerd) te versturen (2011), volledige meertaligheid te introduceren (2011) en automatische vertalingen door Google van de teksten door te voeren (2012).

Opschonen

Presseurop maakt gebruik van “moderatie die vanzelf gaat”, geïnspireerd door de realiteit in steden. Uit onderzoek is telkens weer gebleken dat burgers publieke ruimten met mer respect behandelen als die ruimten al goed behandeld wordt. Bij het toepassen van deze ervaringen op online-discussies, maakt onze 'commentaar-machine' gebruik van een aantal filters om ervoor te zorgen dat commentaren er presentabel en serieus uitzien. Het is moeilijk om succes te meten, maar ons forum is regelmatig geprezen voor zijn ongewoon hoge niveau van beschaafdheid.

Helaas is gebleken dat automatische filters niet goed weten om te gaan met onvertaalbare passages – een groot probleem bij machine-vertalingen. Het corrigeren van de spelling en soms van de grammatica is daarom de meest voorkomende vorm van moderatie, maar zeker ook de minst uitdagende.

Moderatie

Net als alle online-fora hebben we te maken met drie klassieke moderatie-problemen: 'trolling' (beledigingen en provocaties), smaad en laster, en haatdragende taal. Gelukkig is geen van deze drie varianten een groot probleem gebleken, dankzij de uitzonderlijke goede bedoelingen en respect van de Presseurop-lezers.

'Trolling' vergiftigt de sfeer, zorgt ervoor dat de meest bedachtzame forumleden de site verlaten, en ontmoedigt anderen om eraan deel te gaan nemen. We hebben nooit geaarzeld buitensporig beledigende commentaren (die er niet zo veel zijn geweest) af te wijzen en te schrappen, maar er kunnen problemen rijzen met grensgevallen. Daartoe behoren:

  • Holle frasen en scheldwoorden zoals “misdadiger”, “moraalridder”, “fanatiekeling”, “gek”, “EUSSR”, “bankster” en “dictator”;
  • “Godwins” (verwijzingen naar ideologieën en politici uit de jaren dertig, nazisme)

We verwijderen slechts zelden reacties met 'holle' provocaties van dit type, maar doen vaak beleefde waarschuwingen uitgaan. In het algemeen vragen we van onze lezers om “aan de feiten vast te houden en bij het onderwerp te blijven” – zodat we niet in een discussie verzeild raken over de precieze aard van het 'trollen'.

Smaad is een veel ernstiger kwestie, omdat daar juridische consequenties aan vastzitten. We zijn slechts een paar keer beticht van het publiceren van smadelijke reacties, en nooit terecht – deels omdat de partij die zich schuldig maakt aan smaad een publiekelijk identificeerbaar individu moet zijn, wat in het algemeen niet het geval is bij onze 'reageerders', die zich vaak van een pseudoniem bedienen.

Haatdragende taal is daarentegen zo nu en dan een probleem geweest. Presseurop.eu is gevestigd in Frankrijk en valt daardoor onder het Franse recht, dat relatief streng is ten aanzien van online-uitingen van haat (en zelfs eenvoudige beledigingen bestraft). Maar het is heel moeilijk om 'haatdragende taal' te definiëren. Moeten we een in kalme bewoordingen uiteengezet standpunt tegen immigratie afwijzen, omdat het openlijk is gebaseerd op pseudo-wetenschappelijk racisme en zich beroept op een onderzoek naar nationale IQ-niveau's? We hebben het toegelaten. Maar hoe zit het met uitgesproken homofobie op grond van religieuze of culturele normen – bijvoorbeeld van een lezer op de Balkan? Dat hebben we ook toegelaten. En hetzelfde betoog, maar dan in vulgaire termen? Dat hebben we verwijderd.

In het algemeen hebben we geprobeerd de vrijheid van meningsuiting zo veel mogelijk te respecteren, ook in twijfelgevallen. Dit lijkt vooral belangrijk op een site met een publiek dat afkomstig is uit zeer uiteenlopende culturen, en dat er verschillende interpretaties op na houdt van wat de vrijheid van meningsuiting inhoudt – op grond van verschillende wetten en verschillende geschiedenissen.

Misverstanden

In werkelijkheid waren de hardnekkigste problemen voor de moderatoren minder voor de hand liggend. Dit zijn allemaal verraderlijke zaken die zich op alle online-fora voordoen, en er zijn geen pasklare oplossingen voor.

Misverstanden vormen een klassieke valkuil voor iedere discussie, zoals deze:

– Dat heb ik nooit gezegd. Kun je me vertellen wanneer ik dat zou hebben gezegd? Wat onbeschoft!

– Je schreef: “Zo is het mooi geweest”. Ik heb het recht om mijn mening te geven en ik heb jou nooit gevraagd je mond te houden.

– Maak jezelf alsjeblieft duidelijk. Kom op, wees eens blij en geen zuurpruim.

– Ik geniet met volle teugen en ben helemaal geen zuurpruim. Jij zit daarentegen vol met bitterheid en maakt je schuldig aan beledigende banaliteiten.

In dit (waar gebeurde) geval, in een voor het overige beschaafde discussie, ging het mis als gevolg van een opeenstapeling van misverstanden. Zonder oogcontact en lichaamstaal kan het lastig zijn een discussie niet te laten ontsporen. Eén regelmatig terugkerend forumlid gaat dit probleem te lijf door zijn commentaren telkens te ondertekenen met 'smiley's'. Dat is misschien geen perfecte oplossing, maar heeft wellicht een zeker preventief effect 🙂

Negativiteit en cynisme

Negativiteit en cynisme zijn ook uitermate lastig te modereren, omdat er geen sprake is van regelrechte scheldpartijen. Maar het effect is wel dat de discussie in de goot belandt:

“Europese democratie? Je maakt zeker een grapje!”

Dit afwijzende commentaar op een artikel over het Europese Parlement laat geen ruimte voor een reactie en leidt nergens toe. Of de aanval nu is gericht op politici (in Brussel of elders), op de 'elites en hun propaganda', op bankiers, op journalisten of zelfs op wetenschappers, het resultaat is hetzelfde – het niveau gaat omlaag, deelnemers met fijnzinniger gedachten worden ontmoedigd, en uiteindelijk raakt de discussie in het slop. In het algemeen hebben we hierop gereageerd door aan de lezers te vragen hun beweringen te staven met gedocumenteerd bewijsmateriaal.

Misleidende informatie zou geen plaats mogen hebben op een serieuze nieuwssite, en toch is het een onvermijdelijke component van informele online-discussies. We beschikken niet over de middelen om iedere bewering aan een feitencontrole te onderwerpen, maar roepen lezers regelmatig op ze te rechtvaardigen. Sommige beweringen zijn echter ronduit problematisch, zoals deze:

“Je kan de 'opwarming van de aarde' moeilijk blijven rechtvaardigen, aangezien de afgelopen jaren op de hele wereld kouderecords zijn gebroken.”

Dit is vrijwel zeker feitelijk onjuist. Juist de ontkenning van de door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde lijkt om diverse redenen gemodereerd te moeten worden:

  • Deze ontkenning is deels het gevolg van een doelbewuste campagne van misleidende informatie, in gang gezet door krachtige belangengroepen, waar geen nieuwsorganisatie in verwikkeld zou mogen raken;
  • de complexiteit van het wetenschappelijke verhaal zorgt ervoor dat deze bewering vrijwel onmogelijk te falsifiëren is door niet-deskundigen (en er zitten onder de deelnemers aan ons forum nu eenmaal niet veel deskundigen);
  • de discussie wordt erdoor ondermijnd, zodat er niet meer over het onderwerp van het betreffende artikel wordt gesproken.

Velen zouden akkoord gaan met het afwijzen van bijdragen van lezers die de Holocaust ontkennen of bagatelliseren. Maar slechts weinig nieuwsmedia – een opmerkelijke uitzondering is de LA Times – hebben een dergelijk beleid voor de ontkenning van de klimaatverandering, ondanks de mogelijke gevolgen van de misleidende informatie. We hebben besloten ons te beperken tot 'gezondheidswaarschuwingen' bij een aantal individuele reacties.

Disproportionaliteit

Een zekere disproportionaliteit tussen de diverse gezichtspunten is een gevaar waarmee alle discussiefora te maken hebben. In politieke debatten op televisie worden de sprekers uitgenodigd naar verhouding van de populariteit van de gezichtspunten die zij vertegenwoordigen. In minder formele omstandigheden, zoals bij onze site, bestaan dergelijke controlemechanismen niet. Het risico is daarom reëel dat bepaalde standpunten andere zienswijzen wegdrukken. Bij Presseurop is het zelfs nog ingewikkelder, omdat wij niet alleen ruimte moeten geven aan verschillende standpunten over de Europese integratie, maar ook aan verschillende talen en nationaliteiten.

In absolute termen hebben we dit delicate evenwicht zelden weten te bereiken, maar er zijn ook kleine succesjes geweest. De eerste tien reacties op de recente bijdrage van Martin Schulz waren bijvoorbeeld afkomstig van lezers van negen verschillende vertalingen van het betreffende artikel. Het is echter onvermijdelijk dat bepaalde standpunten ondervertegenwoordigd zijn op het forum van Presseurop. Oordelen zijn altijd subjectief, maar ondervertegenwoordigd zouden kunnen zijn:

  • centrum-linkse stemmen uit Noord-Europa
  • 'begrotingshaviken' uit de crisislanden
  • gematigden, centristen en onpartijdigen uit alle landen
  • opinies uit Midden- en Oost-Europa, Scandinavië en de Balkan

Eén specifiek forumlid, altijd beleefd maar recht door zee in zijn veroordeling van de Europese economische integratie, heeft ruim zesduizend commentaren geschreven, waaronder 31 van de 81 reacties op één artikel. Een ander recent stuk over het monetair beleid oogste 120 commentaren die een relatief evenwicht vormden – 20 ervan konden worden gezien als pro-bezuinigingen en 17 als tegen, en een handvol zag de hele eenheidsmunt sowieso als een verloren zaak. (De rest was 'off-topic', maar omvatte een interessante discussie over Europese nieuwsbronnen.)

Net als bij de andere gesignaleerde problemen is een zekere disproportionaliteit van gezichtspunten ietwat onvermijdelijk op ieder online-forum. Maar ook al zijn de opinies niet evenredig verdeeld, het kan altijd weldadig zijn om ernaar te luisteren. Een bijzonder bedachtzaam Italiaans forumlid schreef eens aan een nogal openhartig Duits lid:

“Je laatste commentaren zijn zeer waardevol. Ik denk dat zij mensen in Noord- en Zuid-Europa wel kunnen overtuigen. Dit forum is voor de deelnemende lezers een kans om iets te leren.”

Zo denken wij er ook over.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!