Kies een taal
Zweden, voorzitter van de EU en trots op zijn traditionele gastvrijheid, heeft vier maanden om te slagen daar waar anderen hebben gefaald: een geloofwaardig Europees beleid op de rails zetten inzake de stroom vluchtelingen die via de Middellandse Zee steeds groter wordt. Het menselijk drama, duidelijk zichtbaar door het recente verdrinken van tientallen Eritrese illegale immigranten bij het Italiaanse eiland Lampedusa, botst frontaal met de politieke werkelijkheid: de economische crisis, de stijgende werkloosheid en het ombuigen naar rechts van de Europese opinies maken de weg niet bepaald vrij naar een open of sereen debat over immigratie.
Stockholm en de Franse commissaris voor Justitie, Jacques Barrot, hebben toch besloten om in september alvast een voorstel te doen omtrent twee sleutelhoofdstukken van dit heikele dossier. Allereerst de huisvesting in de rest van Europa – en de goede wil van iedere hoofdstad – van een deel van de illegalen die in Zuid-Italië, Griekenland, Spanje, Cyprus en Malta zijn gestrand. Tot nu toe heeft alleen Frankrijk de deur op een kier gezet.
Schandelijke impasse bezorgt de EU een erbarmelijk imago
Tijdens het Zweedse voorzitterschap dient er eveneens een ‘efficiënter’ asielbeleid op poten te worden gezet. Het Europees recht legt alleen maar minimale beschermingsnormen op. Stockholm wil zich inzetten voor harmonisatie van nationale wetten. Het zou de logische tegenhanger zijn van het vrije verkeer dat door het Europa van Schengen wordt mogelijk gemaakt. Afgelopen jaar zijn ongeveer 70.000 illegale immigranten de Middellandse Zee overgestoken in de hoop voet aan wal te krijgen in de EU.
Vandaag de dag bezorgt de schandelijke impasse tussen de Zuidelijke EU-staten en de weigering van het Noorden om de ‘last te delen’ Europa een erbarmelijk imago, zeker na de zedenpreken over Guantanamo. Het Hoge Commissariaat voor Vluchtelingen van de VN heeft maandag verzocht om onmiddellijke sluiting van een centrum op het Griekse eiland Lesbos, waar mannen, vrouwen en kinderen opeengestapeld zitten. Dezelfde omstandigheden doen zich voor in Pagani waar geen stromend water is en honderd gedetineerden één toilet delen. In Italië, Cyprus of Malta krijgen andere opvangcentra regelmatig een klacht van non-profitorganisaties te verwerken. "We kunnen mensen zo niet blijven behandelen", benadrukt een hoge Europese functionaris.
Uitblijven van solidariteit van de rest van Europa
De landen van de EU die aan de Middellandse Zee liggen zijn de eersten die de stroom boat people uit Afrika en het Midden-Oosten te verwerken krijgen. Uiteraard zijn zij daarom degenen die het uitblijven van solidariteit van de rest van Europa aan de kaak stellen."We horen mooie woorden, maar Europa heeft ons nog altijd niet gezegd wat we moeten doen als een golf immigranten op onze kusten strandt", herhaalt Franco Frattini, hoofd van de Italiaanse diplomatie en voorganger van Jacques Barrot in Brussel. Door de oplopende frustraties neemt Italië het risico op internationale veroordeling en stuurt de illegale immigranten zonder proces terug naar de andere kant van de Middellandse Zee. Meer dan de helft van de illegale immigranten komt in Italië aan.
Europese teksten houden zelf de toeloop van illegalen en de betreurenswaardige verdeeldheid van de Europeanen in stand. Om de vluchtelingenstatus aan te vragen moet iemand fysiek in de EU zijn. Bij gebrek aan een (meestal geweigerd) visum, is de enige optie vaak ‘onopvallend’ binnenkomen. Vandaar de toestroom aan de zeezijde van de EU. Eenmaal ter plekke wordt het recht op asiel alleen erkend door het land dat bescherming heeft verleend. Resultaat: zelfs legaal blijven de immigranten in het Zuiden hangen. Voor hen, maar ook voor het recht blijft Europa een uiterst ingewikkeld labyrint.
Pact voor Immigratie en Asiel
Tien maanden vergeefse moeite
"Op 16 oktober jongstleden had de Europese Raad net het "Pact voor immigratie en asiel" gesloten en kondigden de 27 lidstaten een nieuwe, omvangrijke gemeenschappelijke strategie aan. Dankzij de solidariteit tussen de lidstaten en de samenwerking met derde landen, beloofden zij een spoedige oplossing van problemen met illegale immigranten en vluchtelingen. Maar nee, helaas. Tien maanden later hebben de tegenstanders van het pact gezegevierd en is er niets gedaan”, aldus de Italiaanse journalist Marco Zatterin op zijn weblog. Deze journalist, verbonden aan de Italiaanse krant La Stampa, beschuldigt met name Duitsland, Nederland, Oostenrijk, de Baltische staten en Oost-Europa:”dit zijn de landen die de remmende factor vormen. Voor hun heeft het geen prioriteit, ze willen er geen geld aan uitgeven en maken zich geen zorgen over het feit dat slechts een handvol staten de zuidelijke grenzen van Europa bewaken. “De Commissie doet haar werk, maar sommige regeringen reageren niet”, volgens een bron in Brussel. Er is geen coördinatie en de toebedeling van geldsteun aan EU-initiatieven – 1,8 miljard euro - strookt niet met wat er in de praktijk wordt gedaan”.
